Grand-Duché de Luxembourg
Großherzogtum Luxemburg
Groussherzogtum Lëtzebuerg

Luksembùrg
Fana Luksembùrsczi
Fana
Herb Luksembùrsczi
Herb
Mòtto: Mir wëlle bleiwe wat mir sinn
Luksembùrg na karce
Òficjalny jãzëk luksembùrsczi
francësczi
miemiecczi
Stolëca Luksembùrg (gard)
Fòrma państwa kònstitucyjnô mònarchiô
Wiéchrzëzna
% wòdë
2.586 km²
-%
Lëdztwò (2017) 594 130
Dëtk Eùro (EUR)
Czasowô cona UTC +1
Nôrodné swiãto 23 czerwińca
Himn Ons Heemecht
Kòd LUX
Internet .lu
Telefón +352

Luksembùrg (luks. Lëtzebuerg; òficjalnô pòzwa Wiôldżé Ksãżstwò Luksembùrg (luks. Groussherzogtum Lëtzebuerg, fr. Grand-Duché de Luxembourg, niem. Großherzogtum Luxemburg) – państwò w zôpadny Eùropie. Òd nordë grańczi z Belgiã, òd zôpadu i pôłniégò – z Francjã, a òd pòrénkù – z Miemcama. Ni mô przistãpù do mòrza. Pòzwa kraju pòchòdzy òd stôrowësokòniemiecczégò słowa «lucilinburch» – «môłi gard». Całownô wiéchrzëzna Luksembùrga to 2 586,4 km² i je to jedno òd nômiészich państw w Eùropie.

Commons
Commons
Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Luksembùrg

Nôleżi do Eùropejsczi Ùnie (òd 1957). Do grëpë z Belgijskô i Néderlandzkô wchôdô w skłôd Beneluksu.

Geògrafiô edicëjô

Pòłożenié edicëjô

 
Kôrta Luksembùrga

Leżi w zôpadny Eùropie, midzë Belgiã, Francjã i Miemcama.. Òd pòrénkù grańcã Luksembùrga wëznôczô rzéka Mozela (niem. Mosel, fr. Moselle, luks. Musel) .

Wiéchrzëzna edicëjô

  • całownô: 2,586 km²
  • wiéchrzëzna lądu: 2,586 km²
  • wiéchrzëzna wòdów: o km²
  • môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 179.

Lądowé grańce edicëjô

Brzegòwô liniô edicëjô

ni mô brzegòwi linii (państwò strzódlądowé)

Klimat edicëjô

Klimat ùmiarkòwóny, pòd wpłiwã Atlanticczégò Òceanu (łagódné zëmë, chłodno òb lato). Wielëna òpadënków òd 800 mm na pôłnim do 1200 mm na nordze.

Ùsztôłcenié terenu edicëjô

 
Fizycznô kôrta Luksembùrga

Górzësti nordowi dzél państwa (tak pòzwóny Oesling) nôleżi do terenu plaskati wëżawë Ardenów z wësokòscama do 560 m n.r.m. (czëp Kneiff). Reszta Luksembùrga (tak pòzwóny region Gutland, jaczi zajimô 68% teritorium) je pòfałdowóną niżawą z szeroczima dolëznama. Stolëca państwa, gard Luksembùrg, leżi w pôłniowim dzélu kraju.

Wësokòsc terenu edicëjô

  • strzédnô wësokòsc: 325 m. n.r.m.
  • nôniższô wësokòsc: 133 m. n.r.m. (rzéka Mozela)
  • nôwëższi czëp: 560 m. n.r.m. (Kneiff)

Gruńtë wedle ùżiwaniô edicëjô

  • rolné gruńtë: 50,7% (w tim 24% òrnëch gruńtów)
  • lasë: 33,5%

Lëdze i spòlëzna edicëjô

Pòpùlacjô edicëjô

  • wielëna lëdztwa: 594,130 (na lëpińc 2017)
  • môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 171.

Etniczné karna edicëjô

Luksembùrczicë 52,3%, Portugalczicë 16,4%, Frańcuzë 7,5%, Italczicë 3,6% (wôrtoscë szacowóné na 2017)[1]

Jãzëczi edicëjô

luksembùrsczi 55.8%, portugalsczi 15.7%, francësczi 12.1%, niemiecczi 3.1%, italsczi 2.9%

Religijné karna edicëjô

chrzescëjanie (w zacht wikszoscë Kòscół Rzimskòkatolëcczi) 70.4%, mùzułmanie 2.3%

Ùrbanizacjô edicëjô

  • mieskô pòpùlacjô: 90,7%
  • wikszé miesczé westrzódczi: Luksembùrg (stolëca) – 114,303 mieszkańców (w 2017)[2]

Pòliticzny system edicëjô

  • òficjalnô pòzwa: Wiôldżé Ksãżstwò Luksembùrg
  • pòliticzny ùstôw: kònstitucyjnô mònarchiô
  • stolëca: Luksembùrg
  • czasowô cona: UTC+1
  • państwowé swiãto: 23 czerwińca – Luksembùrsczé Nôrodné Swiãto (luks. Lëtzebuerger Nationalfeierdag)
  • nôrodny himn: „Ons Heemecht” (Nasza Tatczëzna)

Wëkònôwczô władza edicëjô

  • wiôldżi ksążã Henri (òd 7 rujana 2000)
  • premier: Xavier Bettel (òd 4 gòdnika 2013)

Ùstawòdôwczô władza edicëjô

jednojizbòwi parlament – Jizba Depùtowónëch (luks. Châmber vun Députéirten, fr. Chambre des députés; 60 nôleżników na piãcolatną kadencjã)

Przëpisczi edicëjô

Bibliografiô edicëjô

Państwa w Eùropie
Albańskô | Andorra | Aùstriô | Belgijskô | Biôłorus | Bòsnijô ë Hercegòwina | Bùlgarskô | Chòrwackô | Cyper | Czeskô Repùblika | Czôrnogóra | Dëńskô | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Islandëjô | Italskô | Lëtewskô | Liechtenstein | Luksembùrskô | Łotewskô | Madżarskô | Malta | Miemieckô | Mòłdawskô | Mònakò | Néderlandzkô | Nordowô Macedoniô | Norweskô | Pòlskô | Pòrtugalskô | Rumùńskô | Ruskô | San Marino | Serbskô | Sloweńskô | Słowackô | Szpańskô | Szwajcarskô | Szwedzkô | Tëreckô | Ùkrajina | Watikan | Wiôlgô Britanijô
Zanôléżné teritoria: Alandsczé òstrowë | Farersczé òstrowë | Gibraltar | Grenlandzkô | Guernsey | Jersey | Man | Svalbard
Ògrańczoné ùznanié: Kòsowò | Pòdniéstrze


Państwa z Eùro
Państwa Gòspòdarczi i Walutowi Ùniji

Aùstriô | Belgijskô | Chòrwacją | Cyper | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Italskô | Lëtewskô | Luksembùrskô | Łotewskô | Malta | Miemieckô | Néderlandzkô | Pòrtugalskô | Słowackô | Sloweńskô | Szpańskô

 
jine państwa: Andorra | Czôrnogóra | Kosowskô | Mònakò | San Marino | Watikan