Wersëjô z 11:37, 6 lëp 2011 Edicëjô 83.25.232.160 (diskùsëjô) Nie podano opisu zmian ← Pòprzédnô edicëjô		Wersëjô z 08:03, 9 lëp 2011 Edicëjô doprowadzë nazôd Xqbot (diskùsëjô \| wkłôd) 8425 edycji D r2.7.2) (robot dodôwô: ti:መጽሓፍ ቅዱስ; zmiany kosmetyczne Nôslédnô edicëjô →
Linijô 1: '''Biblëjô, Swiãté Pismò''' (z grecczégò βιβλιον ''biblion'' - zwój papirusu, ksãga, w.l. ''biblia'' - ksãdzi) - zbiér ksąg, spisany pierwoszno pò hebrjskù, aramejskù i greckù, ùznôny przez żëdów i chrzescëjôn za zôwzãti przez Bòga. Biblëjô i apartné ji dzéle mają jinszé znaczenié nôbòżné dlô różnëch wëznań. Na chrzescëjańskô Biblëjã składô sã [[Stôri Testameńt]] i [[Nowi Testameńt]]. Biblëjô hebrajskô - Tanach òbjimô ksãdzi Stôrégò Testameńtù. [[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Torah2.jpg\|mały\|prawo\|Zwój [[Tora\|Torë]] w jãzëkù hebrajsczim]] == Kanón == Grecczi słowò ''kanón'' òznôczô strzëna, chternô służëła za miarã, stąd dalszé znaczenié - regla, prowadnik pòstãpòwania, wiarë. Kanón Swiãtégò Pisma òznôczô zbiérnik ksąg ùznônëch za zôwzãté i przez to za normã wiarë. Do IV staletégò n.e. nie bëło zadnégò kanonu Biblëji. Pierszé zmiónczi ò przëjãtim zestôwkù kanonicznich ksąg w antikòwim Kòscele pòkôzają sã w ùchòwônëch pismach chrzescëjansczich autorów IV s. - m.n. sw. Atanazégò, sw. Augustina, sw. Heronima, sw. Rufina. W tim czasù próbowano ùsztôłcëc òpòwiôdny kanón - m.jin. na synodach w Hippònie w 393r. i w Kartaginie w 397r. W kùńcu ùgòdzono kanón Biblëji na [[Sobór Trydencczi\|sobòrze Trëdencczim]] w 1546r. [[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Lxx Minorprophets.gif\|mały\|prawo\|Antikòwi dél [[manuskrypt]]u [[Septuaginta\|Septuaginty]] (zwój ''Proroków miészich'') ok. [[I stalaté p.n.e.\|I s. p.n.e.]]]] === Stôri Testameńt === Na Stôri Testameńt skłôdaô sã w leżnoscë òd ùznanégò kanonu: * 39 ksąg - kanón hebrajsczi ùznôny przez żëdów i wëznania protestancczé; Linijô 11: * 49 ksąg - kanón prawosławnë. Ksãdzi Stôrégò Testameńtu pòwstałë wedle różnich dzysdniowich badérów w cządze òd XII do II s. p.n e.. Zamkòscą Stôrégò Testameńtu je historëjô i spôdkòwizna żëdowsczégò narodu. Òne òstałë spisôné w jãzëkù hebrajsczim i aramejsczim. [[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Bible.malmesbury.arp.jpg\|mały\|prawo\|Rãcznie przepisëwôny egzemplôrz Biblëji łacëzniané z [[1407]] r. do czëtani na głos w [[klôsztor]]ze]][[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Gutenberg Bible.jpg\|mały\|prawo\|[[Biblëja Gùtenberga]] pierszô ksążka drëkòwônô przë ùżëcim drëkarzczégò pisma]] [[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Penteteuch.jpg\|mały\|prawo\|Dzél hebrajsczégò tekstu [[Ksãga Wińdzeniô\|Ksãdzi Wińdzeniô]] rozdz. 20 ([[Dekalog\|Dzesyńc Bòżëch Przëkôzaniów]])]] [[~~òbrôzk~~Òbrôzk:Codex alexandrinus.jpg\|mały\|prawo\|Dzęl [[Ewanielia Łukôsza\|Ewanielii Łukôsza]] w [[Kòdeks Aleksandryjsczi\|Kòdeksu Aleksandryjsczim]] z [[V stalaté]]gò]] Ksãdzi Stôrégò Testameńtu chrzescëjanie dzelą na: * ksądzi historëczné; Linijô 46: * Ksãga Ezdrôsza; * Ksãga Nehemiôsza; * Ksqga Kroników 1 i 2. === Nowi Testameńt === Dlô chrzescëjôn, ùznającëch swiãtosc Stôrégò Testameńtu, spòdlowé znaczenié mô téż Nowi Testameńt, spisany w grecczim jãzëkù w latach 52-98 n.e.Zamkòscą Nowégò Testameńtu je [[Ewanielia]], abò "Dobrô Nowina", ò Bòżim królestwie i ò zbawienim rozpòwiôdanô przez [[Jezës Christus\|Jezësa Christusa]] i Jegò ùczniów, a téż dzeje pierszich gmin chrzescëjônsczich. Żëdzë i jislam nie ùznają Nowégò Testameńtu za swiãté pisma, chòc jislam ùwôżô Jezësa za proroka. Linijô 62: * 7 lëstów òglowich (sw. Jakùba, 1 i 2 sw. Piotra, 1,2 i 3 sw. Jana, sw. Judë Tadeusza). * '''Apòkalipsa sw. Jana''' zwônô téż [[òbjawienié\|Òbjawienim]] sw. Jana. == Lëteratura == * Encyklopediô Biblëjnô. Wyd. trzecé pòprôwioné. Warszawa: Òficëna Wëdawniczô "Vocatio", 2004. * Jan Grodzëcczi. "Kòscół dogmatów i tradëcëji" 1963. * Ks. J. Karpecczi, "Różnice wëznaniowé", Warszawa 1961 * Witold Tëloch: Dzeje ksąg Starégò Testameńtu. Warszawa: Ksążka i Wiedza, 1985. == Bùtnowé lënczi == [http://biblia.apologetyka.com/search] Przëkładë Biblëji {{verify}} [[Kategòrëjô:Religijô]] Linia 236 ⟶ 237: [[tg:Таврот ва Инҷил]] [[th:คัมภีร์ไบเบิล]] [[ti:መጽሓፍ ቅዱስ]] [[tk:Injil]] [[tl:Bibliya]]

Biblëjô - rozeszłoscë midzë wersjama