Strzódzemné Mòrze - rozeszłoscë midzë wersjama

Usunięta treść Dodana treść
Utworzono nową stronę "'''Strzódzemné Mòrze''' Pòwierzchniô: 2,5 mln km² (bez Morza Czarnego) Sredniô głãbòkòsc: 1438 m Nôwiszô głãbòkòsc: 5267 m Ceplëzna: 7 ˚C- 30 ˚C Ti..."
 
jãzëk, red., kat.
Linijô 1:
[[Òbrôzk:Mediterranean Sea political map-en.svg|thumb|right|220px|Strzódzemné Mòrzé]]
'''Strzódzemné Mòrze'''
[[Òbrôzk:MEDCURR.GIF|thumb|220px|]]
'''Strzódzemné Mòrze''' – midzëkòntinentalné mòrze, jaczé leżi midzë [[Eùropa|Eùropą]], [[Afrika|Afriką]] i [[Azëjô|Azją]], ò wiéchrzëznie kòl 2,5 mln km². Łączi sã z [[Atlanticczi Òcean|Atlanticczim Òceanã]]
 
== Miono: ==
Pòwierzchniô: 2,5 mln km² (bez Morza Czarnego)
MionoPòzwa Strzódzemnégò Mòrza pòchòdzywza z łacëznëòd [[łacyńsczi jãzëk|łacyńsczégò]] ''mediterraneus'' i znaczi : w westrzódkù zemi”, abò „midzë lądama”.
Sredniô głãbòkòsc: 1438 m
Nôwiszô głãbòkòsc: 5267 m
Ceplëzna: 7 ˚C- 30 ˚C
Tip mòrza: mòrze strzódzemnomòrsczé
 
== Pòłożenié: ==
Miono:
Strzódzemné Mòrze leżi midzë Europą, AfrykąAfriką i Azją. Na zapôdze je sparłãczoné Cieśniną Gibraltarską Cesniną z OceanemAtlanticczim AtlantyckimÒceanã, na wschòdze przez CieśninęCesninã Dardanele parłãczi sã z MorzemMorzã Marmara, przez CieśninęCesninę BosforBòsfòr az [[Czôrné MorzemMòrze|Czôrnym CzarnymMòrzã]], a przez KanałSuesczi SueskiKanał z MorzemCzerwònym CzerwonymMorzã ë dali z OceanemJindijsczim IndyjskimÒceanã.
Miono Strzódzemnégò Mòrza pòchòdzy z łacëznë i znaczi : w westrzódkù zemi”, abò „midzë lądama”.
Strzódzemné Mòrze jakno jediné na swiece òtoczoné je kòntinentama nôleżącëma do trzech dzélów swiata. Pòłożoné midzë 3 dzélama swiata Strzódzemné Mòrze mô òsoblëwé znakòwaniéznaczenié dlô przewòzënkù- je hańdlowim traktã hańdlowim przez Cieśninę Gibraltarską Cesninã ( òk.kòl 75 tës. wôrnëch statków wôrnëch òb rok).
 
Nad StrzódzemnëmStrzódzemnym MòrzemMòrzã leżą (zgòdno z rëchã zégara):
Pòłożenié:
[[Gibraltar]], [[Szpańskô]], [[Francjô|Francëjô]], [[Mònakò]], [[Italskô]], [[Malta]], [[Sloweńskô]], [[Chòrwackô]], [[Bòsnijô ë Hercegòwina]], [[Czôrnogóra]], [[Albańskô]], [[Greckô]], [[Cyper]], [[Tëreckô]], [[Syrëjô]], [[Liban]], [[Jizrael]], [[Egipt]], [[Libiô]], [[Tunezjô]], [[Algieriô]], [[Marokò]]. Wikszosc nëch krajów wespółrobi w ramach „Eùropejsczégò Partnerstwa”.
Strzódzemné Mòrze leżi midzë Europą, Afryką i Azją. Na zapôdze je sparłãczoné Cieśniną Gibraltarską z Oceanem Atlantyckim, na wschòdze przez Cieśninę Dardanele parłãczi sã z Morzem Marmara, przez Cieśninę Bosfor a Morzem Czarnym, a przez Kanał Sueski z Morzem Czerwonym ë dali z Oceanem Indyjskim.
Strzódzemné Mòrze jakno jediné na swiece òtoczoné je kòntinentama nôleżącëma do trzech dzélów swiata. Pòłożoné midzë 3 dzélama swiata Strzódzemné Mòrze mô òsoblëwé znakòwanié dlô przewòzënkù- je traktã hańdlowim przez Cieśninę Gibraltarską ( òk. 75 tës. statków wôrnëch òb rok.
 
== Pòrtë ==
Wôżniejszé pórtë przeladënkòwé pòrtë to m.jin.:
Marsylia ( téż pasażersczi i rëbacczi), Genewa, Triest (jeden z nôwôżniészich eùropejsczich pòrtów przeladënkòwëch pòrtów), WenecjaWenecjô (téż pasażersczi), NeapolNeapòl, Kartagena ( téż wòjenny), Barcelona, Saloniki, StambułSztambùl, Split, Rijeka, Tunis, Walencja, Hajfa, Antaba, Bejrut, Palermo, Tel- Awiw- Jaffa.
 
== Klimat: ==
Nad Strzódzemnëm Mòrzem leżą (zgòdno z rëchã zégara):
Strzódzemné Mòrze jeleżi w klimaceùmiarkowanym ùmiarkowanëmklimace (klimat strzódzemnomòrsczi). Są tutuwò cepłecepłé lata i zëmë, môłé zachmùrzenié i òpadë atmosfericzné òpadë (òsoblëwie òb lato), môłô mòkrzëzna pòwietrzapòwietrzô ei mòcné parowanié. SredniôStrzédnô ceplëznacepłota lëftu w stycznikùstëcznikù òd 7- 10˚C na nordze, do 14- 30˚C na pôłniupôłnim. W zelnikù òd 22- 24˚C na nordze i òd 25- 30˚C na pôłniupôłnim.
Gibraltar, Hiszpania, Francja, Monako, Włochy, Malta, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Albania, Grecja, Cypr, Turcja, Syria, Liban, Izrael, Egipt, Libia, Tunezja, Algieria, Maroko. Wikszosc tëch krôjów wespółrobi w ramach „Partnerstwa Europejskiego”.
 
== Wòdë ==
Klimat:
Wòdë Strzódzemnégò Mòrza nôleżą do nôcëplejszëchnôceplészich (sredniostrzédno 13˚C) i nôbarżi zasolonëch (sredniostrzédno 38,4 ‰)
Strzódzemné Mòrze je w klimace ùmiarkowanëm (klimat strzódzemnomòrsczi). Są tu cepłe lata i zëmë, môłé zachmùrzenié i òpadë atmosfericzné (òsoblëwie òb lato), môłô mòkrzëzna pòwietrza e mòcné parowanié. Sredniô ceplëzna lëftu w stycznikù òd 7- 10˚C na nordze, do 14- 30˚C na pôłniu. W zelnikù òd 22- 24˚C na nordze i òd 25- 30˚C na pôłniu.
Ceplëzna wòdëpòwiérzchniowi pòwiérzchniowéwòdë je w zëmie òd 9˚C ù przëmòrzéna eùropejsczich przëmòrzach, do 16˚C w dzélu pôłniowo- wschòdnim dzélu, w lece òdpòwiednio òd 22- 26˚C i òd 26- 28˚C.
 
Sredniô* Strzédnô głãbòkòsc: 1438 m;
Nôwiszô* Nôwikszô głãbòkòsc: 5267 m;
* Ceplëzna: 7 ˚C7˚C- 30 ˚C.
 
== Òstrowë ==
Wòdë Strzódzemnégò Mòrza nôleżą do nôcëplejszëch (srednio 13˚C) i nôbarżi zasolonëch (srednio 38,4 ‰)
WôżniejszéWôżniészé òstrowë (òd zachòduzôpadu):
Ceplëzna wòdë pòwiérzchniowé je w zëmie òd 9˚C ù przëmòrzé eùropejsczich, do 16˚C w dzélu pôłniowo- wschòdnim, w lece òdpòwiednio òd 22- 26˚C i òd 26- 28˚C
Baleary*Balearë (òk.kòl 200 òstrowów ò pòwiérzchni 5014 km²)
*Ibiza (571 km²)
*Majorka (3600 km²)
*Minorka (668 km²)
Formentera*Fòrmentera (82 km²)
Sardynia*Sardyniô (24 090 km²)
Korsyka*Kòrsyka (8680 km²)
*Sycyliô (25 710 km²; nôwikszi òstrow Strzódzemnégò Mòrza)
Wyspy*Liparijsczi LiparyjskieÒstrowë (17 òstrowów ò, pòw. 117 km²)
*Malta (246 km²)
*Kreta (8336 km²)
*Rodos (1401 km²)
Cypr*Cyper (9251 km²).
 
Midzë KorsykąKòrsyką ai PółwyspemApenińszczim ApenińskimPółòstrówã nalôzają sã m.jin.
Wôżniejszé òstrowë (òd zachòdu):
Baleary (òk. 200 òstrowów ò pòwiérzchni 5014 km²)
Ibiza (571 km²)
Majorka (3600 km²)
Minorka (668 km²)
Formentera (82 km²)
Sardynia (24 090 km²)
Korsyka (8680 km²)
Sycylia (25 710 km²) –( nôwikszô)
Wyspy Liparyjskie (17 òstrowów ò,pòw. 117 km²)
Malta (246 km²)
Kreta (8336 km²)
Rodos (1401 km²)
Cypr (9251 km²).
 
Midzë Korsyką a Półwyspem Apenińskim nalôzają sã m.jin.
Elba (224 km²)
Pianosa (10,3 km²)
Gorgona (2,25 km²)
Montecristo (10,4 km²).
 
[[Kategòrëjô:Mòrza]]