Czôrnô dzura - rozeszłoscë midzë wersjama
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linijô 3:
[[Òbrôzk:Supermassive black hole at the heart of NGC 5548.jpg|thumb|280x280px]]
Pòdług teòrie [[Albert Einstein|Alberta Einsteina]], w mòcnym pòlu grawitacyjnym czas płënie wòlni jak w słabszim. W tim polu wszëtczé procesë ùlegają spòmalnieniu (dylatacja czasu) z pùnktë widzeniô òbserwatora, a mòcné pòle grawitacyjné zmianã geòmetricznich własnosc przestrzenië, cò òznôczô, że np. suma nórtów w trzënórce nie je rôwnô 180 gradów. Czas i przestrzéń twòrzą zakrziwiającą sã czterowëmiôrową „Czasoprzestrzéń”. Sëła frawitacjë na pòwierzchnië gwiôzdë sygają niesączony wôrtnoscë, a czedë rozmiarë cała zbliżaja sã do parmienia grawitacyjnégò, grawitacja zmiérzô do nieskùńczonosc. W ti sytuacjë ni mòźë bëc z równoważonô przez skòńczoné cësnienié i cało nieùchronnie mùsy zapadną sã do wëstrzódka, co prowadzy do pòwstaniô czôrny dzurë. W ji òkòlim czas płënie corôz pòmalni.
Materiô, z jaczi je zbùdowónô je gwiôzda, pòdobnô do naszégò [[Słuńce|Słuńca]], pòdlégò dzałaniu dwóch procëmstawnich sëłów: grawitacjë, chtërnô chce schnąc mateia do centralnégò pùnkt, i cësnieniégò gòrącégò gazu, próbùjącégò rozepchnąc gwiôzdã. [[Gwiôzda]] je stabilnô, czej te dwie sëłë sã równowôżą. Pòwierzchniô gòrący gwiôzdë wyg emitëje energiã. Czej wëczerpie sã jądrowi paliwò, gwiôzda wyg wëpromieniwùje energiã i stopniowò sã kùrczi. Jak masa gwiôzdë nie przewiższô masë Słuńca 1,2 razë to kùrczeniénie kòńczi sã, jak ji parmień skùrczi sã do czilë tesąców kilometrów. Taczé gwiôzdë naziwómë biôłima karłama.
Mòżlëwé je parłãczenié czôrnich dzurów, pòlégającé na czołowim zderzeniu dwóch czôrnich dzurów i sparłączeniu sã w jedną. Pòwierzchniô horizontu pòwstałi w ten sposób czôrny dzurë je tedë wiãkszô jak łącznô pòwierzchniô horizontów zderzających sã dzurów.
| |||