Wersëjô z 22:06, 2 stë 2010 Edicëjô TXiKiBoT (diskùsëjô \| wkłôd) Bòtë 14 225 edycji D robot dodôwô: yo:Australia (continent) ← Pòprzédnô edicëjô		Wersëjô z 10:37, 8 str 2010 Edicëjô doprowadzë nazôd Xqbot (diskùsëjô \| wkłôd) 8425 edycji D robot dodôwô: ba:Австралия (ҡитға); zmiany kosmetyczne Nôslédnô edicëjô →
Linijô 3: '''Aùstralëjô''' je nômiészim z [[kòntinent\|kòntinentów]] [[Zemia\|Zemi]], jegò wiéchrzëzna (razã z [[Tasmaniô\|Tasmanią]] ë òstrowama w blëze) je 7,7 mln km<sup>2</sup>. == Geògrafné pòdôwczi == * '''Pôłnikòwi rozskòczënk:''' 3200 km * '''Równoleżnikòwi rozskòczënk:''' 4000 km Linijô 14: * '''Nôwëższi wëszéńc:''' [[Mount Kosciuszko]]: 2 229 m == Pòłożenie == Aùstralëjsczi kòntinent je na [[pôłniowô półkùgla\|pôłniowi]] ë [[pòrénkòwô półkùgla\|pòrénkòwi półkùglë]], midzë 11 ë 39 gradã pôłniowi geògrafny szérzë ë midzë 113 ë 153 gradã pòrénkòwi geògrafny długòtë. Òkrążają gò dwa òceanë: òd nordë ë pòrénkù [[Spòkójny Òcean\|Spòkójny]] a òd pôłniô ë zôpadu [[Jindijsczi Òcean\|Jindijsczi]]. Ni mô sparłãczeniô z jinszima kòntinentama. Linijô 21: Z blëze Australëjô wëzdrzi za òwalã, ze chtërnégò wërzniąté są dwa dzéle: Hôwinga Karpentaria ë Australëjskô Wiôlgô Hôwinga. Òs negò òwalu przëkëwô sã wnetka ze [[Zwartnik (geògrafijô)\|Zwartnikã Kòzorożëca]]. == Geòlogòwé leżnoscë == Aùstralëjô bëłô przódë dzélã [[superkòntinent~~\|superkòntinentu~~]]u [[Gondwana\|Gondwanë]]. Dzysdniowi wëzdrzatk nadała jeji [[kaledońskô òrogeneza]], chtërna sparłãczeła dwa nôstorszë elementë jeji geòlogòwej bùdacëji, pôłniową ë nordową kristalową tôrczã ë [[hercynska òrogeneza\|hercynską òrogenezã]], cziej wëpiãtrzeniu pòddôła sã [[geòsënklina]] zdzejóna w [[Paleòzojicznô era\|paleòzojikù]] w pòrénkòwim dzélu kòntinentu. Alpejskô òrogeneza sprawiła rësznotã westrzód Wòdodzéłowich Gór. Òbniżenié równi wòdë òceanu w [[plajstocen]]ie pòzwolëło na przecygã roscëniznë, zwiérzów ë lëdzy z nordy (choc nié bëło lądowëgò sparłãczenia z [[Azëjô\|Azëją]]), a w rezultace do òddzélenia [[Nowô Gwinejô\|Nowi Gwineji]] ë [[Tasmaniô\|Tasmanii]]. Sztrukturalne jednote: * Zôpôdnoaùstralëjskô Wlëga je w zôpôdnim dzélu kòntinentu. Je ùsadzonô z dwóch wlëg (Wlëga Carnavon ë Wlëga Perth), chtërne mają wiôldżą ùbitosc ùsôdów. Òd Aùstralëjscziej Platformë òddzelô ją systema òbsuwków ò czierënkù nordowo-pôłniowim. * Nôwikszą ë nôstôrszą sztrukturalną jednotą je Aùstralëjskô Platforma chtërna zajëmô wnetka cawną zôpôdną ë westrzédną Aùstralëje. Skłôdô są òna z cziles kristalowich tôrczów (nôwiksze to Tôrcz Kimberley ë Tôrcz Yilgarn) òddzelonych òd se wlëgama, z chtërnych nôwiksze to Wlëga Cannings ë Wlëga Nullarbor. * Bùdacëjë Górów Flindersa wzãłë sã zez zjadrzëca w paleòzojikù stôrszich ùsôdnych kamiznów, chtërne zbierałe sã w jistniejącą tuwò wczasni geòsënklina Adelaide. * Wlëgë Strzédnoaùstralëjsczie są midzë bùdajëcama Wiôldżich Wòdodzélowich Górów a Aùstralëjsczią Platformą ë Bùdacëjama Gór Flindersa. W skłôdze jednote je m.jin. Wlëga Karpentaria, Wiôlgô Artezëjskô Wlëga ë Wlëga Murray. W [[mezozoik\|mezozoikù]] bëł to môl òbsadzony przez mòrze. Wlëgłe wëdżiãce kamiznowich lég bëło żëczne pòwstowôniu wlëg artëzejsczich wòd. * Bùdacëjë Wiôldżich Wòdodzélowich Gòròw ë Tasmanii pòddôwałe sã gùbowaóniu w kaledonscziej ë herecynscziej òrogeneze, towarzëłë jima wùlkanowe rzôdzëzne. Zldzënie bëło w [[karbòn]]ie ë [[perm]]ie. {{stub}} [[Kategòrëjô:Aùstralëjô\|*]] [[Kategòrëjô:Geògrafijô]] Linia 38 ⟶ 39: [[ar:قارة أوستراليا]] [[arc:ܐܘܣܛܪܠܝܐ (ܝܒܫܬܐ)]] [[ba:Австралия (ҡитға)]] [[bar:Australien (Kontinent)]] [[bat-smg:Australėjė (žemīns)]]

Aùstralëjô (kòntinent) - rozeszłoscë midzë wersjama