Szczëka - rozeszłoscë midzë wersjama
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (diskùsëjô | wkłôd) D r2.7.1) (robot dodôwô: als:Hecht |
Nie podano opisu zmian |
||
Linijô 1:
[[Òbrôzk:Brochet Luc Viatour .jpg|thumb|richt|250px|]]▼
'''Szczëka''' (''Esox lucius'') – to je rabùsznô rëba z rodzëznë szczëkòwatëch. Czedës wiele tich rib żëło na [[Kaszëbë|Kaszëbach]], chòcbë w jezorach [[Słowińsczi Nôrodny Park|Słowińsczégò Nôrodnégò Parkù]].
{
Szczëka pòspòlito – szerok rozprzestrzeniona, drapieżna ryba z rodziny szczupakowatych (Esocidae). Jej okołobiegunowy zasięg występowania jest największym naturalnym zasięgiem ryb wyłącznie słodkowodnych.
Spis treści
[ukryj]
[[Òbrôzk:Esox lucius1.jpg|thumb|Szczëka]]
== Zasięg występowania i biotop[edytuj] ==
Cała Europa, z wyjątkiem Półwyspu Iberyjskiego, południowych Włoch i południowej części Półwyspu Bałkańskiego a także północna oraz środkowa Azja i Ameryka Północna. Introdukowany w wielu krajach świata m.in. w Hiszpanii i Irlandii. Żyje w wodach słodkich, zarówno płynących, jak i stojących, oraz w słonawych wodach Bałtyku.
Cechy morfologiczne[edytuj]
Osiąga długość do 1,5 m i masę do około 10 kg. Okazy ponad 15–20 kg są rzadkie. Notowany rekord masy wynosił 35 kg[3]. Ciało szczupaka pospolitego jest spłaszczone, opływowe. Głowa wydłużona, ze zwężającymi się szczękami i bardzo szerokim spłaszczonym pyskiem. Zęby szczupaka na żuchwie są skierowane do środka i bardzo ostre, szczęka jest ich pozbawiona. Ponadto liczne zęby występują na kości podniebiennej, kościach międzyszczękowych, lemieszu, kości gnykowej oraz łukach skrzelowych. Łuski są dosyć małe, owalne, mocno osadzone w skórze. Linia boczna dobrze rozwinięta, często poprzerywana, posiada dwa lub trzy rozgałęzienia wzdłuż boków. Na głowie znajdują się liczne jamki zmysłowe. Płetwy grzbietowa i odbytowa są przesunięte mocno do tyłu i położone blisko siebie. Ubarwienie zmienne w zależności od warunków środowiska. Młode osobniki są zwykle jasnozielone, brązowawe lub srebrzyste. Ciemne plamy na bokach zlewają się czasami w poprzeczne smugi. Starsze osobniki mają ciemnozielony grzbiet, jaśniejsze nakrapiane żółtymi plamami boki i biały brzuch. Płetwy parzyste są czerwonawe i jasne, na nieparzystych występują ciemne poprzeczne paski. W dobrych warunkach rośnie bardzo szybko.
Odżywianie[edytuj]
Jest świetnie przystosowany do życia wodnego drapieżnika, normalnie nie jest aktywnym myśliwym, choć zalicza się do najbardziej drapieżnych ryb. Czyha w ukryciu między roślinami wodnymi i czeka na przepływającą zdobycz. Większe osobniki mogą aktywnie gonić ławice ryb (na przykład śledzi) w strefie pelagicznej dużych jezior albo Bałtyku. Szczupak wybiera ryby często występujące w jego ekosystemie i dostatecznie duże, "żeby były warte wysiłku”. Wśród szczupaków częstym zjawiskiem jest kanibalizm.
Rozród[edytuj]
Tarło odbywa wczesną wiosną – w marcu i kwietniu, na zarośniętych płyciznach, starorzeczach i zalanych łąkach. Ikra jest bardzo drobna, jest ona przytwierdzana do roślinności wodnej. Wylęg następuje po 12–15 dniach.
Znaczenie gospodarcze[edytuj]
Mięso szczupaka jest wysoko cenione, szczególnie w Europie środkowej i południowej, trudne jednak do porcjowania w taki sposób, by uniknąć pozostawienia w mięsie ości.
Popularna ryba wśród wędkarzy sportowych, łowiona na przynęty naturalne (na żywca) i sztuczne (woblery, rippery, błystki obrotowe oraz wahadłowe (tzw. "blachy") i inne. Najpopularniejszą metodą połowu jest spining. Wędkarzy podczas połowu szczupaka obowiązują okresy i wymiary ochronne zgodnie z regulaminem PZW.
Ochrona[edytuj]
W ostatnich latach liczebność szczupaka w polskich wodach wyraźnie się zmniejszyła ze względu na nieracjonalną gospodarkę rybacką i kłusownictwo oraz także bardzo dużą presję wędkarską. Niski stan wód w rzekach w okresie wiosennym oraz brak rozlewisk przyczyniają się do wypierania tego drapieżnika z rzek przez inne gatunki np. bolenia.
Bardzo ważna jest ochrona środowiska szczupaka i innych ryb. Chodzi o zatrute wody, przeżyźnienie, brak miejsc na tarliska i inne.
W wędkarstwie sportowym coraz częściej zaleca się zwracanie wolności wszystkim albo prawie wszystkim złowionym rybom – "catch and release" – czyli "złów i wypuść". W ten sposób, dostarczając sobie wędkarskich przeżyć, jednocześnie chroni się populację danego gatunku.
Wymiar ochronny : 45 cm lub 50 cm (niektóre wody)
Okres ochronny
1 stycznia - 30 kwietnia (w rzekach; w zbiornikach zaporowych)
1 marca - 30 kwietnia (w pozostałych wodach)
Rekord Polski 24,10 kg 128 cm (1976)[potrzebne źródło]
| |||