|
'''Janioły''' są dëchama chterne stwòrził Bóg przed człowiekã. Òne ni mają cała leno rozëm i wòlną wòlã. Òne służą Bògù w niebie i lëdzom na zemi. Kôżdi człowiek mô swòjégò ''janioła stróża''. Janiół stróż je z człowiekã wiedno i pòmôgô mù w żëcim. Są jesz jinszé janiołë zwôné ''jarchaniołama''. Jich miona to Michôł, Rafôł i Gabrijel. Janiołów je baro wiele. Wedle [[BibliaBiblëja|BibljiBiblëji]] lëczba chórów janielsczich je òd 7 do 11. Są zebrané w trzech triadach (wedle sw. Ambrożégò).
[[Òbrôzk:Jacob-angel.jpg|thumb|Gustave Doré WalkaBiôtka JakubaJakùba z AniołemJaniołã]]
==Pòwstanié nazwë==
Słowò ''janiół'' przeszło do pòlsczégò z jãzëka czesczégò za sprawą [[Cyryl|Cyrëla]] i [[Metody|Metodégò]]. Piérwòtno pòchòdzy òd grecczégò słowa angelos òznaczającégò "pòsélc". W [[Stôri TestamentTestameńt|StarimStôrim TestamenceTestameńce]] są nazwane pò hebrajskù malah - co téż znaczi "pòsélc".
==Historija wezdrzatkù janiołów==
===Starożëtnosc===
Piérszé wéòbrażeniaùmëslenia janiołów jistniałë ju w starożétnimstarożëtnim Egipce i Babilonji. W religjachreligijach tëch cywilizacjicywilizacëji bëło wiele duchówdëchów i jistot, chternechtërne bëłë pòsrednikamapòstrzédnikama midze bògama a ledzamalëdzama. ÙkazywanoÙkôzowano je jakò zwierzãtazwiérzãta ze skrzidłama i ludzczima gãbama. StarożitnymPrzódeczasném janiołmjaniołóm przëpisywanoprzëpisëwano cało, co je pòtwierdzoné w [[Ksãga Henoha|Ksãdze Henoha]]. wW czasach nowożëtnychterôczasnych do ti kòncepcjikòncepcëji janiołów wrócëł [[Emanuel Swedenbòrg]].
===Chrzescëjaństwò i judaizm===
Janiołë czãsto wëstãpùją w [[Stôri TestamentTestameńt|StarimStôrim TestamenceTestameńce]] (np. RdzKnéga Pòczątków 3,24; ksãdziknédzi prorocczi). [[BibliaBiblëjô]] nie gôdô wiele ò naturzenôtërze i rodzajachôtach tichnëch bëtów. wiãcéWicy jinformacejijinformacëji na tentã témattéma mòżna nalezc w pismach kabalisticznëch i [[apòkrifë|apòkrifach]]. [[Chrzescëjaństwò]] przejãło wiarã w janiołë z [[judaizm|judaizmù]]. W pierwszich stalatach pòsród [[Òjcowie Kòscoła|Òjców Kòscoła]] jistniôłë spòrësztridë co do naturënôtërë téch bëtów. Òstateczno tą kwestiãsprawã rozwiązôł [[sw.Augustin]].
''Janiół òznôczô funkcjã, nie naturãnôtërã. Pitôsz jak sã zwie ta naturanôtëra? - DuchDëch. Pitôsz ò funkcjã - Janiół. Przez to czim je, je duchãdëchã, a przez to co wëpełniô, je janiołã.''
====Janiołë w BibljiBiblëji====
* Są jistotama duchowëmadëchòwama nadrzãdnamanadleżnama wedle lëdzé - Ps 8,6; Hbr 2,7,
* Stwòrzeni przed lëdzama Hi 48, 4-7,
* Nie żenią sã - Mk 12,25,
* Czãsc z nich ùpadłô - Jud 6; 2P 2,4; i służi diabłu - Ap 12,9; Mt 25,41;
===Islam===
Janiołë pełnią ważną rolã w [[islam|islamie]]. Wiara w nie jest czãscą dogmaticzi ti religjiwiarë. W islamie wierzą, że janiołë stwòrził Bóg ze swiatła, przebëwająprzebiwają w niebie i jich głównënpierszim zadaniém je służba Bògù. Pełnią służbã pòsélców, chronią lëdzé i spisujaspisują wszetciwszëtci jich ùczinci. [[Kòrôn]] òstôł pòdiktowôny [[Mahometowi]] przez janioła [[Dżibrila]]. W teologji islamù wëmieniwô sã Dżibrila, Malika (strażnika pieczielégòpieczielnégò ògnia), Izarila (janioła smiercë), Nakira i Mùnkara, Haruta i Maruta, Mikaila i Azrafaela. JediniJeden le janiół, chterenchtëren òdmówiôł służbë Bògù to [[Iblis]] zwôné też diabłã szatanãdiôbłã.
==FunkcjeFunkcëje janiołów==
W chrzescëjaństwie janioły pełnią dwie główné funkcjefunkcëje:
* gloryfikùącą - sławiąsłôwią i chwaląchwôlą Bòga
* pòsredniczącąpòstrzédniową - są pòsélcama Bòga, òpiekùnama lëdzilëdzy, zanoszą mòdlëtwã do Bòga, òznajmiają lëdzom Jegò wòlã, pòmôgają w pòdjãcpòdjic dobrô decyzjã.
W Ks.Knédze RodzajuPòczątków Cheruby strzegą wejscawéńdzenia do Edenu a w ApokaëpséApòkalipsé sw. Jana wemierzająwëmierzają karë spadającéspôdającé na lëdzkòsc.
==Lëteratura==
Davidson G., (2003), SŁOWNIK ANIOŁÓWJANIOŁÓW w tymtim aniołówjaniołów upadłychùpadłich. Wyd. Zysk i S-ka.
{{stub}}
| 