Lëterstwò - rozeszłoscë midzë wersjama

Usunięta treść Dodana treść
nowi
 
dodôwkòwé jinfòrmacje
Linijô 1:
[[Òbrôzk:Lutherrose.svg|thumb|200px|Lëtrowô róża]]
[[Òbrôzk:Martin_Luther_by_Cranach-restoration.tif|thumb|200px|Môrcën Luter]]
'''Lëtërstwò''' (jinszé pòzwë: '''lëteranizm''', '''lëtrzëzna''', '''lëterskô wiara''') – jedna òd głównëch doktrinów [[Protestancëzna|protestancëznë]], ópracowónô na spòdlim kòncepcji [[Môrcën Lëter|Môrcëna Lëtra]] i jegò zwòlenników. Òdwòłiwô sã do jegò pòdstawòwëch prawidłów („leno Pismiona”, „leno Christus”, „leno łaska”, „leno wiara”). [[Chrzest]] jawi sã jednym z dwùch [[sakrament]]ów, ùdzeliwóny je dzecóm, [[Swiãtô Kòmóniô]] wëstãpùje pòd dwiema pòstacama, a bëtnosc Christusa w ni rozmieją jakò kònsubstancjacjã. W zwëkù je òglowô [[spòwiédz]], chòc ùznawónô je téż spòwiédz jindiwidualnô. Wszëtcë òchrzcony jawią sã pòwòłónyma do pòwszechny kapłańsczi służbë, chtërnô zasôdzô sã na codniowi miłoscë do Bòga i lëdzy. Dëchòwnyma – chtërny przédnikùją religijnym òbrzãdóm – mògą równak bëc leno òsobë òdpòwiednio przërëchtowóny i kònsekrowóny.
'''Lëtërstwò''' (jinszé pòzwë: '''lëteranizm''', '''lëtrzëzna''', '''lëterskô wiara''') – jedna òd głównëch doktrinów [[Protestancëzna|protestancëznë]]. Pòdstawòwi zasadë lëtersczi wiarë ùsztôłcone òstałë w wënikù biôtczi [[Môrcën Luter|Môrcëna Lutra]] i jegò zwòlenników równo procëm nadùżëców [[Katolëcczi Kòscół|rzëmskòkatolëcczégò Kòscoła]], jak i procëm barżi radikalnëch protestancczich doktrinów ([[anabaptizm]], [[kalwinizm]] itd.).
 
'''Lëtërstwò''' (jinszé pòzwë: '''lëteranizm''', '''lëtrzëzna''', '''lëterskô wiara''') – jedna òd głównëch doktrinów [[Protestancëzna|protestancëznë]], ópracowónô na spòdlim kòncepcji [[Môrcën Lëter|Môrcëna Lëtra]] i jegò zwòlenników. Òdwòłiwôòdwòłiwô sã do jegòpòdstawòwëch pòdstawòwëchprotestancczich prawidłów („leno Pismiona”, „leno Christus”, „leno łaska”, „leno wiara”). [[Chrzest]] jawi sã jednym z dwùch [[sakrament]]ów, ùdzeliwóny je dzecóm, [[Swiãtô Kòmóniô]] wëstãpùje pòd dwiema pòstacama, a bëtnosc Christusa w ni rozmieją jakò kònsubstancjacjã. W zwëkù je òglowô [[spòwiédz]], chòc ùznawónô je téż spòwiédz jindiwidualnô. Wszëtcë òchrzcony jawią sã pòwòłónyma do pòwszechny kapłańsczi służbë, chtërnô zasôdzô sã na codniowi miłoscë do Bòga i lëdzy. Dëchòwnyma – chtërny przédnikùją religijnym òbrzãdóm – mògą równak bëc leno òsobë òdpòwiednio przërëchtowóny i kònsekrowóny.
 
Lëterską wiarã wëznôwô wicy jak 72 mln lëdzy na całim swiece<ref>[https://www.lutheranworld.org/sites/default/files/LWI-Statistics-2013-EN.pdf ''The Lutheran World Federation – 2013 Membership Figures'']</ref>. Z przëczënë rozmajitëch geògraficznëch, historicznëch i dogmaticznëch czinników lëtërstwò nie jawi sã równak jednorodnym kòscołã. Jistnieje w nim czile wiôldżich kòscelnëch sztrukturów, jaczé baro mòckò różnią sã żlë jidze ò dogmaticzné i prakticzné sprawë – Swiatowô Lëterskô Federacjô, Midzënôrodnô Lëterskô Radzëzna, Kònfesjonalnô Ewangelëckô Lëterskô Kònferencjô. Òkróm òpisónëch wëżi jistnieje téż réga lëterskich religijnëch związków, chtërne nie wchôdają w taczé wikszé sztrukturë. Fòrmalno nôwikszim lëterskim kòscołã jawi sã dzysdzéń Kòscół Szwëcje (kòl 6,9 mln wëznôwców).
 
Lëtersczi kòscołë pòdzelëc mòże na liberalné i kònfesjonalné. Wiãkszosc liberalnëch wchôdô do Swiatowi Lëtersczi Federacje (nôleżi do ni téż wiãkszosc „stôrich” państwowëch kòscołów Stôrégò Swiata). Kònfesjonalné lëtersczi kòscołë są barżi kònserwatiwné (nie ùznôwają na przëmiôr białgłowsczégò kapłaństwa czë jednopłcowich slubów). Wiãkszosc kònfesjonalnëch kòscołów wchôdô do Midzënôrodny Lëtersczi Radzëznë.
 
Nôwikszim lëtërsczim kòscołã w [[Pòlskô|Pòlsce]] je [[Ewangelëckò-Augsbursczi Kòscół w RP]]. W 2014 licził òn wicy jak 60 tës. nôleżników w 133 parafiach<ref>''Mały Rocznik Statystyczny Polski 2015'', Warszawa 2015, s. 113. ISSN 1640-3630.</ref>.
 
== Przëpisczi ==
{{przëpisë}}
 
== Bibliografiô ==
* Andrzej Rykała, ''Mniejszości religijne w Polsce'', Łódź 2011, s. 57.
 
[[Kategòrëjô:ReligijôChrzescëjaństwò]]