Jastrë - rozeszłoscë midzë wersjama

Usunięta treść Dodana treść
zmiana kategòrie
pòchòdzenié pòzwë, prawòpis, red., pòprawa lënków
Linijô 1:
[[Òbrôzk:Russian_Resurrection_icon.jpg|thumb|[[Prawòsławié|Prawòsławnô]] jastrowô ikona „Zestąpienié do piekłów”]]
{{verify}}
 
[[Òbrôzk:The_resurrection_day.jpg|thumb]]
[[Òbrôzk:Uskrsnja jaja.jpg|thumb|Farwné jaja]]
 
'''Jastrë''' - nôstarszenôstarszé ë nôwôżniészé [[chrzescëjaniznaChrzescëjaństwò|chrzescëjańsczé]] swiãta (króm [[Gòdé|Gòdów]]) ùwdôrzające smierc ë zmartwëchwstanié [[Jezës Christus|Jezësa Christusa]]. Tidzéń wprzódk, chtëren robi cząd wdôrzaniô nôbarżi wôżnëch dlô chrzescëjańsczéchrzescëjańsczi wiarë wëdôrzeniów, zwóny je [[Wiôldżi Tidzéń|Wiôldżim Tidzéniem]].
 
==Rozmajitoscë==
Linijô 10:
Jastrë zaczinają sã òd Wiôldżégò Czwiôrtkù, czedë w kòscele nie ùżiwô sã zwònów. [[Wiôldżi Czwiôrtk]] dlô Kaszëbów je nôlepszim czasã do sadzeniô roscënów i seniô.
 
We [[Wiôldżi Piãtk]] -, jinaczi Płaczëbòga''Płaczëbóg'', doma robi sã pòrządczi. Dlô Kaszëbów to scësniony pòst, tak mòże jesc sëchi chléb i sëchi bùlwë<ref>[http://web.archive.org/web/20160327143903/http://www.kaszubi.pl/aktualnosci/aktualnosc/id/1039 ''Triduum Paschalne w tradycji kaszubskiej''] </ref>.
 
W [[WielgôWiôlgô Sobota|WielgąWiôlgą Sobotã]] w kòscele swiãcy sã jastrową strawã, rozpôliwô sã òdżin, a swiãcy sã wòda i òdżin. Òdżin òdnëkiwô wszëlejaczi złé i zapewniwô dobri òbrodzaj.
 
Czedës [[Kaszëbi]] wierzelë, że w Jastrë w nocë òsoblëwi mòcë nabiérô wòda i to ùtrzëmùje sã do wschòdu słuńca. Dlôte przed wschòdã słuńca, przed rezurekcyjną Mszą sw., dobrze bëło są ùmëc w rzéce abò strëdze, kò takô wòda mògła cëdowno dzejac.
 
W Jastrową Niedzelã jidzemë na Mszã Sw. rezurekcëjną (''jastrowô witrzniô''). Pierszi dzéń swiãt je dlô familji.
 
[[Jastrowi Pòniedzôłk]] je zwóny dëgusama. Młodi knôpi zelonyma rózgama abò jałówcã dëgùją dzéwczãta. Za dëgòwanié dostôwajã jaja abò kùcha. W pòniedzôłk przëchodô do dzecë [[zajc]], a przënoszoprzënosy farwne jôjka i bómczi.
 
[[Òbrôzk:Uskrsnja jaja.jpg|thumb|Farwné jaja]]
== Pòchòdzenié pòzwë swiãta ==
[[Òbrôzk:Russian_Resurrection_icon.jpg|thumb|]]
 
[[Kaszëbsczi jãzëk|Kaszëbsczé]] słowò „Jastrë” (równo jak [[Dólnosorbsczi jãzëk|dólnołużicczé]] „Jatšy” i [[Górnosorbsczi jãzëk|górnołużicczé]] „Jutry”) pòchôdô òd pragermańsczégò *austrōn (jaczé òznôczało „swit”, „widnica”) i rzeszi sã z praindoeùropejsczim mòrfemã *aus-, jaczi òznôczôł „swiecëc”. Szlachòwną etimòlogijã mô [[Anielsczi jãzëk|anielsczé]] słowò „Easter” i [[Miemiecczi jãzëk|miemiecczé]] „Ostern”.
 
==Lëteratura==
* T.Czerwińska,A. Pająk,L. Sorn: ''Z kaszëbsczim w szkòle'', Gduńsk 2009.
* Róża Ostrowska, Izabella Trojanowska: ''Bedeker Kaszubski'', Gduńsk 1978.
* Jan Perszon : ''Na Jastre'', Lublin 1992.
 
== Przëpisczi ==
{{przëpisë}}
 
{{commons|Category:Easter}}
Linia 26 ⟶ 36:
[[Kategòrëjô:Chrzescëjaństwò]]
[[Kategòrëjô:Kaszëbskô kùltura]]
==Lëteratura==
* T.Czerwińska,A. Pająk,L. Sorn: Z kaszëbsczim w szkòle, Gduńsk 2009.
 
* Róża Ostrowska, Izabella Trojanowska: Bedeker Kaszubski, Gduńsk 1978.
* Jan Perszon : Na Jastre, Lublin 1992.