Królewsczé Prësë - rozeszłoscë midzë wersjama

[[Òbrôzk:COA of Prussia (1466-1772) Lob.svg|thumb|Céch]]

'''Królewsczé Prësë''' historicznô krôjna przënôleżny òd [[1466]] r. do [[Pòlskô|Pòlsczi]]. Na kaszëbsczi òbéńdze wikszi dzél lëdztwa żił z gbùrzëznë, rëbaczeniô i lasëznë, w céni cëskù miasta [[Gduńsk]]a. Mieszkeńcë Królewsczich Prës czëlë sã z ùrodzeniô Prësôkama. Bëła tu mòzajika religii i kùlturów. Òb czôs kòntrrefòrmacji pò [[Tridencczim sobór|tridencczim sobòrze]], m.jin. dzãka jezujitóm, chtërny wzãlë na se ùczbã diecezjalnégò kleru, ògreńczony òstôł rozwij lëtrzëznë i przëszło nazôd wiele przedstôwców szlachtë i wiesczich parafialnëch zrzesznic - òsoblëwie kaszëbsczich - do katolëcczégò Kòscoła. Dosc tëli znaczënk miało téż dzejanié jinëch, czãsto òdnowionëch klôsztorów, m.jin. norbertanków z [[Żukòwò|Żukòwa]], a jesz barżi freńcëszkanów, òpiekùnów nowégò sanktuarium w [[Wejrowò|Wejrowie]]. Jesz długò problemë i nôbòżné zjinaczeniô, a téż ekònomiczné pòdzéle rozsądzywałë ò codniowòscë żëcô Kaszëbów, doswiôdczonëch téż przez wòjnë, òsoblëwie ze Szwédama. Òstawiłë òne prãgã w historiowy pamiãcë Kaszëbów - negatiwną. Jinaczi bëło z wòjnama pòlskò-tërecczima, a òsoblëwò z Pòmòcą wiedeńską w 1683 r., w jaczi téż bëtnictwò mielë kaszëbsczé szlachcëce i chłopi. To òni dozéralë tradicjã, pamiãc dobrégò króla [[Jan III Sobiesczi|Jana III Sobiesczégò]]. Tej téż niejedné z kaszëbsczi szlachtë doszlë nawetka do równiszcza tipòwégò dlô panownégò òkrãżô np. do pòczestnotë senatorów Repùbliczi i wòjewòdów w tich Prësach. Samòstójnosc Królewsczich Prës i z nią sparłãczoné m.jin. prawò indigenatu, òsóbné generalné sejmiczi ti prowincji, ùrëszniłë w pùblicznym dzejanim téż całotã kaszëbsczi szlachtë, nawetka ti biédniészi, chtërna próbòwa ùtrzimac swòją apartnotã w Repùblice Òbùch Nôrodów. Trzeba téż napisac ò przedstôwcach prësczich gardów w sejmikù, jich wikszi niezanôleżnoce, niżlë całotë mieszczaniznë w szlachecczi Pòlsce. [[Kaszëbi]] mieszkalë tu colemało w [[Pòmòrsczé wòjewództwò (Palatinatus Pomeranensis)|Pòmòrsczim wòjewództwie]].