Krëczk

Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.

Krëczk

Krëczk (Corvus frugilegus) – strzédny ptôch z rodzëznë krëkòwatëch. Òn żëje m. jin. na Kaszëbach.

Krëczk to je ptôch wikszi jak gòłąb. Je wielgòscë warnë, le censzi. Mô czôrnolilewé pióra, chtërné w słuńcu baro sã łiszczą. Krëczk wëzdrzi jak krëk i mòżna gò z nim pómilëc. Mô czôrné nodżi, dłudżi òstri dzób. Krëczk je baro towarzësczi, chòc òstróżny. Zëmą w miastach, czedë lëdze dają mù jestkù, wcale nie ùcekô. Krëczczi zrzeszają sã w wiôldżé, wielotësãczné karna. Të ptôchë mają wiele mòcë w skrzidłach i mògą dosc chùtkò pòderwac sã w lëft. Są baro mądré i rozmieją pòsługiwać sã nôrzãdzama (np. czãsto kładzą òrzechë pòd kòła aùtów). Pòjôwiają sã nôczãscy tam, gdze je wiele jedzeniégò. Òkòło pajicznika do Pòlsczi przëlatywąją ze wschòdu wiôldżé stada krëczków i òstają na zëmã. Niechtërné z nich lecą jesz dali na zapôd.

Òb zëmã lëdze czãsto dają jim jestkù np. orzechë czë semiona.

Miara:

• Dłëgòsc cała- ók. 42- 48 cm
• Szerokość skrzidłów- Ok. 99 cm
• Wôga- Ok. 450- 600 g

Wëzdrzatk:

Samc wëzdrzi tak samò jak samnica, a przënômni lëdzczé oko nie móże widzec ti różnicë.

Wëstãpòwanié:

Krëczczi żëją wetka w całi Pòlsce. Òstatno òbserwùje sã spôdk lëczebnoscë krëczków w westrzédnëch dzélnicach wiôldżich gardów.

Głos:

Krëczczi wcyg głosno krzëczą: „kra, kra”, abò cëchłò: „grab, grab”

Linki zewnętrzne

• głos gawrona, format .wav Copyright by Alberto Masi – www.scricciolo.com

Gniôdza krëczków:

Kò krëczczi żëją w karnach, gniôzda bùdują téż w karnach, wësok na drzéwach, jedno kòle drëdżiégò. W gardach na bùdinkach. Gniôzda bùdują przede wszëtczim z wietewków, sëchi trôwë, glënë.

Gniôzda krëczków

Corvus frugilegus

Co lubi jesc krëczk?

Krëczczi jedzą wszëtkò. Nôbarżi rôd jedzą semiona, orzechë, òdpôdczi. Òb jeséń i zëmã jedzą przede wszëtczim roscënë, zërenka i kiełczi zbóż. Òb lato krëczk zjada pònarewë chrząszczy i mòtili, grëzôczi, wieszczórczi, żaby, pizglãta i jôjka jinszich ptôchów. Na zymkù sznëkrëją jestkù na przeòranëch pólach.

Rozmnażanié

Samnice krëczków od strëmiannika do łżëkwiata skłôdô 2- 5 zelono- mòdrëch jaj z bruno- żôłtima kropkama. Na jajach sedzy do 18 dni. Pizglãta w gniezdze przebywają 4- 5 tidzéniów. Nawetka czedë młodi krëczk zrobi sã sóm dlô se dali sëdzy krótkò swòjégò gniazda i wraca tam na noc i jedzenié.

Òchrona

Na óbszarze całé Pólsczi krëczczi są pód scësłą óchroną póza gardama. Pópùlacjô krëczków w Pólsce je óbjãtô mónitoringã w ramach programù Monitoring Flagowych Gatunków Ptaków. Program ten wëkónëwô Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii PAN na zlecenié GIOŚ. Òb dzesãc lat óbserwacji (2001–2010) zaóbserwówóno że je jich corôz mni.

• Domena - eurokarioty
• Królestwò – zwierzęta
• Tip – strunowce
• Pòdtip – kręgowce
• Karno – ptaki
• Podgromada – Neornithes
• Nadrząd – neognatyczne
• Réga – wróblowce
• Pòdréga – śpiewające
• Familiô – krukowate
• Òrt – Corvus
• Zort- gawron

Bibliografia

• Pavel Vasak: Ptaki leśne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-28-X.
• Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

Zobacz

Ptaki Polski

http://www2.gazeta.pl/edukacja/1,28378,26743.html - strona o Gawronie Adama Wajraka