Krësztof Kamil Baczińsczi

Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.

Krësztof Kamil Baczińsczi (pòl: Krzysztof Kamil Baczyński), pseùdonim Jón Bùgaj, Émil, Krësztof, Krëszk, Pioter Smùgòsz; ùr. 22 stëcznika 1921 rokù we Warszawie, ùm. 4 zélnika 1944 rokù téż tam, pòlsczi pòéta czasu wòjnë, żôłnérz Krajowi Armii, nôleżnik Szarëch Régów, jeden z przedstôwców pòkòleniô Kòlùmbów.

Dzectwò

Krësztof Kamil Baczińsczi béł sënã Stanisława Baczińsczégò, pisôrza i kritika lëteracczégò i Stéfanii, z dodomù Zeleńczik, szkólni z żëdowsczi rodzënë. Czedë òn béł môłim dzeckã czãsto chòrówôł, miôł słabé serce. Òd 1931 rokù ùcził sã w Państwòwim Gimnazjum im. Stéfana Batorégò, a w maju 1939 rokὺ òtrzimôł swiadectwò dozdrzelałoscë. Baczińsczi béł téż harcerzã, le òn nie lubił szkòłë, dlôte miôł nie nôlepszé òcenë. Pisôł ju w gimnazjum, bëlno znôł sã na nowòczasni lëteraturze. Czekawiła gò téż francuskô lëteratura i nawetka òn pisôł wiérztë pò francuskù.

Kònspiracjô

Krësztof Kamil Baczińsczi baro chcôł òstac grafikã abò jilustratorã, równak wëbùch II swiatowi wòjnë nie pòzwòlëł jemù tegò dokònac. Pò ùtwòrzeniu w 1940 rokù gëta w Warszawie òstôł z matką pò arijsczi starnie. W 1942 rokù òżenił sã z Barbarą Drapczińską w kòscele sw. Trójcë na Solcu. Dlô Krësztofa Barbara bëła jedną z nôwôżniészich òsób w żecym, pòswiãcëł ji wiele swòjich wiérztów. Baczińsczi òb czas wòjnë robił doriwczo i sztudérowôł pòlaszëznã na krëjamnym Warszawsczim Ùniwersytece. Òn pòrzucył sztudérowanié i òfiarowôł sã kònspiracji i pòezji. Òstôł zastãpòwnikã dowódcy III plutonu 3. kòmpanii w harcersczim bataliónie Parasol. Wstąpił do Szturmòwëch Grëp Szarich Régów.

Smierc

Krësztof Kamil Baczińsczi pòległ na pòsterunkù w pałacu Blanka 4 zélnika 1944 rokù. Òstôł zastrzélony przez wëbiérnégò strzélca kòle Wiôldżégò Teatru w Warszawie. Jegò białka Barbara téż zdżinãła òb czas [warszawsczé pòwstanié|warszawsczégò pòwstaniô]], 1 séwnika 1944 rokù.

Pòezjô

Òb czas wòjnë Baczińsczi ògłosył 4 tomiczi pòezji: Zamknięty echem (lato 1940), Dwie miłości (jeséń 1940), Wiersze wybrane (môj 1942), Arkusz poetycki Nr 1 (1944), a téż wiele dokôzów w kònspiracyjnym gazétnictwie. Baczińsczi ùznôwóny je za jednégò z nôlepszich pòétów czasu òkùpacji. Czedë Stanisłôw Pigòń dowiedzôł sã, że Krësztof wstąpił do diwersyjnégò òddzélu wòjska, rzekł: Cëż, nôleżimë do nôrodu, chtërnégò kawlã je strzélac do wroga z brilantów.

Zachòwałë sã wszetczé dokôzë Baczińsczégò – pònad 500 wiérztów, czilenôsce pòémów i kòle 20 òpòwiôdaniów. Nôbarżé znóné wiérzte Baczińsczégò to m.in.: Elegia o... [chłopcu polskim] [1], Mazowsze [2], Historia [3], Spojrzenie [4], Rodzicom [5], Pragnienia [6], Ten czas [7], Biała magia [8], Gdy broń dymiącą z dłoni wyjmę... [9], Przypowieść [10], Erotyk [11].

Patronat

Krësztof Kamil Baczińsczi je patronã wiele szkòłów, bibliotek, harcersczich òrganizacji i jinszich jinstitucjów.

Baczińsczi w mùzyce i filmie

Mùzyka

1965, Ewa Demarczyk, Wiersze wojenne [12]
1990, Jacek Kaczmarski, Barykada (Śmierć Baczyńskiego) [13]
1991, Grzegorz Turnau, Naprawdę nie dzieje się nic
1999-2000, Naamah, Magia [14], Przypowieść [15], Kantylena [16]
2007, Zbigniew Hołdys, Pocałunek
2013, Czesław Mozil & Mela Koteluk, Pieśń o szczęściu [17]
2013-2014 Barbara Figurniak & Mateusz Jarosz, Promienie [18], Deszcze

Film

Dzień czwarty, 1984
Baczyński, 2013

Bibliografiô

J. Święch, Literatura polska w latach II wojny światowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
http://www.baczynski.art.pl/
http://culture.pl/pl/tworca/krzysztof-kamil-baczynski
http://baczynski.klp.pl/
http://www.baczynski.art.pl/wiersze/
https://web.archive.org/web/20201001122557/https://poema.pl/publikacja/1260-krzysztof-kamil-baczynski
http://www.wiersze.annet.pl/