Mëga

Mëdżi (Culicidae) – rodzëzna òwadów z rzãdu mùchówków, wëstãpùje na całim swiece. Znónëch je pòwëżi 40 ôrtów i kòl 3,5 tësąców gatënków mëgów.

Mëga (Culicidae)

Bùdowa cała

Dorosłi mëga mô gãbny aparat żgająco – susający, skłôdający sã z wëcygnionëch wargów (górnô i dólnô), żuwaczczi, pòdgãbia i szczãków I pôrë.

Fizjologiô

Samice mëgów susają krew zwierzãtów stałocëplnëch, a niechtërny òwadów, dlôte że do pòwstanié jajów w jajnikach òne brëkùją krwi òznaczonëch gatënków zwierzãtów. Samce mëgów jedzą kwiatowi sok. Samice mëgów wabi min.: zwikszoné stãżenié dwùtlenkù wãgla w wëdichanëm wiodrze i mlekòwi kwas. Na ùgrëzenié mëgów nôbarżi są wëtawienié młodi chłopi, dzecë i białczi czedë mają cządzawicã. Samica żga swòją òfiarã, do renë wpùszcza kapkã slënë, żebë krew ni mògła gãstniec. Pózni òna susa krew i òdlatuje czej napełni żôłądk krwią swòji òfiarë. Ji slëna drażni skórã. Pò ùgrëzenié skóra robi sã czerwionô i swãdzy.

Larwy komarów

Trib żëcé

Pònarwë mëgów żëją w wòdowim strzodowiskù. Dorosłé òsobniczi lôtają wieczorama w wiôldżich chmarach nad pòdmłokłimi łąkama, kòl jezor, stawów i rzéków. Jedné gatënczi lubią zacenioné kòlberdżi abò òswietloné, wòlné, wòdowé rëmnotë. Czasã jaja mëgów sã nie rozwijają, czedë nie przelezą przez cząd chłodu i nie nalezą sã w wilgòtnym strzodowiskù przez gwësny cząd. Jaja są zwãżoné na jednym kuńcu i skłôdóné na wòdze baro blisko sebie, tak że wòda ni mòże sã dostac do nich. Pònarwë sã lëgną pò gwësnym czasu. Òne są baro pierzglëwé i nieùbëtné chùtkò pikùją. Pònarwë mëgów jedzą psëjącą sã òrganiczną materiã, a blós niechtërny gatënczi są drapiéżnikama. Larwë mëgów są baro rëchawé.

Mëga widliszk (Anopheles maculipennis)

Rozkwatérowanié

Mëdżi wëstãpùją òd Arktyczi pò tropikalną conã. W Pòlsczi mómë 47 gatënków mëgów. Ù nas nôbarżi zwëczjnô je:

• brzãczącô mëga (Culex pipiens)
• Theobaldia annulata
• komar widliszek (Anopheles maculipennis)
• Anopheles atroparvus
• Anopheles messeae
• Anopheles claviger
• Anopheles plumbeus

Gòrącé mëdżi:

• Anopheles gambiae – przenoszą malariã
• Aedes aegypti - przenoszą żôłtą febrã, dengã, zapôlenié mùskòwich plechów
• Anopheles mosquito – przenoszą malariã
• Stegomia calopus – przenoszą żôłtą febrã
• Phlebotomus papatasii - przenoszą dengã

Wirus żółtej febry na zdjęciu mikroskopowym

Ekòlogiô

Chòrobë rozoszoné przez mëdżi to:

• malariô
• żôłtô febra
• denga
• zapôlenié mùskòwich plechów

Systematika

Rodzëznë mëgòwatëch dzelą sã na pòdrodzëznë:

Pòdrodzëzna Anophelinae

• Anopheles
• Bironella
• Chagasia

Pòdrodzëzna Culicinae

• Aedeomyia
• Aedes
• Armigeres
• AyurakitiaCoquillettidia
• Culex
• Culiseta
• Deinocerites
• Eretmapodites
• Ficalbia
• Galindomyia
• Haemagogus
• Heizmannia
• Hodgesia
• Isostomyia
• Johnbelkinia
• Limatus
• Lutzia
• Malaya
• Mansonia
• Maorigoeldia
• Mimomyia
• Onirion
• Opifex
• Orthopodomyia
• Psorophora
• Runchomyia
• Sabethes
• Shannoniana
• Topomyia
• Trichoprosopon
• Tripteroides
• Udaya
• Uranotaenia
• Verrallina
• Wyeomyia
• Zeugnomyia

Pòdrodzëzna Toxorhynchitinae

• Toxorhynchites

Kaszëbsczé pòzwë

• mëgadzeskò
• skògla
• skògwia
• skògùlc
• kùta

Òbaczë téż

• Plagi egipskie – trzecô ùcemiãga mëdżi ('kinim')

Bibliografia

• Barbara Skierska 1971. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 a Komary – Culicidae Larwy i poczwarki. PWN, Warszawa.
• Barbara Skierska 1977. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 b Komary – Postacie dojrzałe. PWN, Warszawa.