|
'''Zygmunt Wróblewski[edytuj]Wróblewszczi'''
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Zygmunt Florenty Wróblewski
Zygmunt Florenty Wróblewski
Zygmunt Florenty Wróblewski
Kraj działania Polska
Data i miejsce urodzenia 28 października 1845
Grodno
Data i miejsce śmierci 16 kwietnia 1888
Kraków
Profesor nauk fizyka
Wykładowca akademicki
Uczelnia Uniwersytet Jagielloński
Okres zatrudn. 1882
Zygmunt Florenty Wróblewski (ur. 28 października 1845 w Grodnie, zm. 16 kwietnia 1888 w Krakowie) – polski fizyk, członek Akademii Umiejętności (od 1880 r.), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (od 1882 r.). Wynalazca kaskadowej metody skraplania gazów.
[[Òbrôzk:https:Zygmunt_Florenty_Wroblewski_Polish_physicist.jpg|thumb|Zygmunt Wróblewski]]
Spis treści [ukryj]
1 Życiorys
2 Przypisy
3 Bibliografia
4 Linki zewnętrzne
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Tablica przy ul. Anny w Krakowie upamiętniająca skroplenie tlenu i azotu
Studia rozpoczął w Kijowie, jednak musiał je przerwać, gdyż w wieku 18 lat przystąpił do powstania styczniowego. Na krótko został zesłany na Sybir. Studia ukończył w Berlinie, a dwa lata później w Monachium uzyskał tytuł doktora za pracę z zakresu elektryczności. Następnie odbył kilka podróży naukowych po Europie, nawiązując kontakty z czołowymi naukowcami europejskimi, oraz organizując sprzęt naukowy niedostępny w Polsce. W końcu osiadł w Krakowie, gdzie zaproponowano mu, jako już uznanemu naukowcowi, katedrę fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam zaprzyjaźnił się z Karolem Olszewskim, z którym od tego czasu intensywnie współpracował. Przez wiele lat przyjaźnił się także z matematykiem Brunonem Abakanowiczem.
Zygmunt Wróblewski urodzëł sã 28 rujana 1845 rokù w Grodnie –polsczi fizëk członek akademii Ùmiejętnosce .
Zajmował się badaniem właściwości gazów i metali w niskich temperaturach oraz dyfuzją gazów. Wyznaczył temperatury krytyczne szeregu gazów, w tym parametry krytyczne wodoru.
Òd 1880 rokù òstôł profesora Ùniwersytet Jagielońsczégò .
Òn znalazł kaskadowo metoda skroplonia gazów.Òn sztuderowôł w Kijowie , jednako òn je przerwôł czedë miôł 18 latów,bò przëstopiôł do do Powstanigò Styczniowégò.
W końcu òn zamieszkôł w Krakowie.W Krakowie òn zajãł sã skropleniem gazów.
Wëznaczôł sã kryticznë temperaturë temperature szeregù gazów w tim parametre ktyticzi dlô [[wodorù]].
W rokù 1882 jakò pierwszi wëtwôrził [[klatrat]] [[dwutlenku węgla]] i baderôwôł jegò własnosce.
Tede òn spôtkôł arola Òlszewszégò – chemika i i profesora Ùniwersytet Jagielońsczégò – z nim òn dôkònônoł w 1883 rokù pierszégò na swiece skroplenia tlenu i azotu co béło wiôldżim wëdarzeniem na swiece.
Pòzni òni oba zestalele tagże dwutklene wãgla i alkoholu.Òni do tèg‘ò użële [[kaskadowi ]] [[metode ]]skraplania. Gazów pòd zmniejszonëm ciśnieniem .
Wróblewszczi ùmarł wczesno czedë miôł 43 lata , miôł tragicznë wypadek , w laboratorium bò rôzlôł sobie na òbleczënie zawartość lômpë naftowi.
W roku 1882 jako pierwszy wytworzył klatrat dwutlenku węgla i zbadał jego podstawowe właściwości.
[[en:Wróblewski]]
Wraz z Karolem Olszewskim – chemikiem i również profesorem UJ – dokonał w 1883 r. pierwszego na świecie skroplenia tlenu (5 kwietnia) i azotu (13 kwietnia), co było dużym wydarzeniem w ówczesnym świecie naukowym. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. Użyli do tego celu kaskadowej metody skraplania gazów pod zmniejszonym ciśnieniem, w której kolejne skroplone i wrzące gazy obniżały temperaturę dla kolejnych skropleń w niższych temperaturach.
{{verify}}
[[Kategòrëjô:fizëka]]
Wróblewski zmarł przedwcześnie w wieku 43 lat, w wyniku tragicznego wypadku, który miał miejsce późnym wieczorem 25 marca 1888, w jego laboratorium w gmachu Collegium Physicum, gdzie pracując nad swoją publikacją przy biurku rozlał sobie na ubranie zawartość lampy naftowej[1]. W płonącym ubraniu wybiegł z gmachu, gdzie dopiero dwaj studenci stłumili ogień płaszczami. W wyniku rozległych oparzeń Zygmunt Wróblewski zmarł 16 kwietnia 1888 r. o godz. 7 rano. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w kwaterze Ra.
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1976 roku imieniem Zygmunta Wróblewskiego został nazwany krater Wróblewski na Księżycu.[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Skocz do góry ↑ Zachował się nadpalony blat owego biurka. Wraz z przymocowanymi doń resztkami lampy naftowej przechowywany jest w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Skocz do góry ↑ Imię jego nosi też m.in.: IX Liceum Ogólnokształcące w Krakowie.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
M. Kucharski, Zygmunt Florenty Wróblewski. Szkic o życiu i twórczości, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
A. Hrynkiewicz, A. Szytuła, Stulecie skroplenia składników powietrza, "Postępy Fizyki", nr 36 (1), 41 (1985)
Karolina Grodziska-Ożóg Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803–1939) wyd. II Wydawnictwo Literackie Kraków 1987
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
Prace Zygmunta Wróblewskiego dostępne w Sieci (Katalog HINT)
Kontrola autorytatywna (osoba): ISNI: 0000 0001 1061 6915 VIAF: 49458664 LCCN: nb97082035 GND: 119457512 BnF: 145267173 SUDOC: 145156117 WorldCat
| 