Swiãté Pòlanowsczé Górë
Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.
.jpg)
.jpg)
Swiãtô Górka (Swiãtô Góra Pòlanowskô) – je to góra ò wëżawie 155,2 m.n.p.m. na Bëtowsczim Pòjezerzu, pòłożónô w zapôdno-pòmòrsczim krizu. Mòżna ją nalézc 1,5 km na pôłniowi zapôd òd Pòlanowa, niedalek sedzbë nadlesyństwa.
Historiô
edicëjôCzej bëłę czasë pògańsczi, lëdze tùwò mieszkający zbierelë sã na ti górce, bë òddac czesc słowiańsczim bògóm i brac wòdã ze swiãtégò zrzódła. W dwanôstim stalacym, swiãti Òtto z Bambérga na ti górze pòstawił drzéwnianô kaplëczkã pòd wezwanim Marëji. Pòstawilë tam krziż, chtërny béł znakã chrzescyjańsczégò kùltu. Òd trzënôstégò wiekù kaplëca bëła pòd òpiekã cëstersów. Tuwò rozkòscerza sã zwëcz pielgrzymków dlô lëdzy z sąsôdnëch dzélów Pòlan. W XIV stolecu na nym môlu mògła bëc pòstawionô pòstãpnô swiątinia, a jinô hipòteza zakłôdô, że bùten bòkadno wëstrojony swiãtnicë mógła bëc sztatura Marëji i 12 sztatur apòstołów wëkònónëch ze złota. Nôstarszi dokùment ò pielgrzimce na Swiãtą Górã pòchòdzy z 1435 rokù i tëkô sã wësłaniégò jedny òsobë przez kòłobrzesczi gard na Chełmską Górã, Rowòkół i Swiãtą Górã, jakno przebłaganié za dokònóny mòrd. Jinô, zdrzódłowô jinfòrmacjô pòchòdzy z 1485 rokù ze Słôwna, chtërne miało wësłac pielgrzyma na te trzë swiãte môle, bë òdpòkùtowac pòwiesenié ricerza Burcharda von Winterfelda. Na spòdlim tëch zôpisów przëjimô sã, że pielgrzimòwanié na Swiãtã Górã w XIV stalacu ni bëło jesz tak znóné. Dopiérze 100 lat pózni stała sã baro wôżnym pòmòrsczim pielgrzimkòwim placã sparłãczonym z pielãgnacëją pòbòżnotë westrzód Pòmòrzan i jinëch mieszkôńców Eùropë. Swiãtô Góra Pòlanowskô òd strzidnowiecza bëła môlã òdpòczinkù na pielgrzimkòwim szlachu sw. Jakùba cygnącym sã do Santiago de Compòstela. Òd tegò czasu bëłë téż òrganizowóné w Pòlanowie jakùbòwé jôrmarczi. Peter von Glasenapp napisôł w Mòdri Ksãdze Pòlanowa słowa taczi trescë: Pòlanowsczi kòscół stôł w dôwnëch czasach na górze pòd Pòlanowã przë môlu mãczarni (sądu). Za papiesczich czasów bëła tuwò wiôlgô swiãtosc i òdpùstë, dlô chtërnëch lëdze z òddalónëch môlów przëchòdzëlë dlô zbawienié dëszë. Dlôte téż ze wzglãdu na wiôldzi nôpłiw lëdzy, kòscół nigdë ni bëł zamkłi, stãdka Pòlanów miôł swòje pòwiedzenié: Stoji òdemkłi jakno Pòlanowsczi kòscół. W czasach refòrmacëji, w 1544 rokù òjcowie cëstercë òpùscëlë ten môl i zabrelë ze sobą sztaturã Marëji. Przëjimô sã, że do Pelplina. Pòd kóńc XVI wiekù kaplëcã znikwiono. Òstałë z ni le rujinë, a tradicja pielgrzimòwaniégò bëła wëgasłô. W 1953 rokù ùrzãdowim zarządzenim nadano pòzwã Swiãtô Górka w môl germańsczi Heiliger Berg. Ôd 2002 rokù góra stała sã pùstelnią òjców Frãcëszkanów z prowincëji sw. Maksymiliana Kòlbégò w Gduńskù, z klôsztoru w Darłowie. Pùstelniô zaprojektowónô zosta w pòmòrsczim stylu, òpartim na wzornictwie kaszëbsczégò bùdownictwa. Biwają w ni Msze z Kaszëbską liturgią słowa. Gòspòdôrzã pùstelnie je òjc Janusz Jãdrëszek. Terczasnie w kaplëcë je tczonô Jiwerskô Jikòna Matczi Bòsczi ( Niebiańsczi Brómë), chtërnã pòswiãcył wrocławsko-szczecëńsczi prawòsławny biskùp. Drzéwiany klôsztór òtôczô piãknô przyroda, a prosté, sërowé warunczi z wszechògarniającą cëszą pòmôgają pątnikóm, bë nalôzc Bòga. Pòtemù môl ten wëbrelë Frãcëszkanie na swòjã pùstelniã.
Szlach i pòmniczi
edicëjôDo kaplëcë prowadzy szlach Kalwarëji z lëdowima rzezbama. Niedalek od stëgnë na wichrz górë wipłiwô zdrój zwóné Stëdnią Zdrowia, z chtërnëm związóné są legendë ò ùzdrowieniach. Kòl swiãtnicë stoji Bóża Mãka z nadpisã w pòlsczim i niemiecczim jãzëkù: Gdy gaśnie pamięć ludzka dalej mówią kamienie.
Pielgrzimczi
edicëjôW 2000 rokù ódbëła sã pierszô, pieszô pielgrzimka Swiãtëch Gór – òd Chełmsczi Górë do Pòlanowsczi. Wzdłuż trasë Kòszalëno – Pòlanowò stanãło 31 kaplëczków przedstôwiającëch scenë z żëcégò Pana Jezësa. W 2010 rokù nen, znóny z strzidniowiecza, szlach znôwu bëł włączony do europejsczé sećë dróg sw. Jakùba, wiodącëch do hiszpańsczi Compòsteli. Dzysu pątnicë wëbiérającë sã do Hiszpanie znôwù jã òdwiedzają. Je jich corôz wiãcy, dlôte trzeba bëło ùrëchtowac dlô nich nocledżi. Wszëtkò to dzãka òdemkłi Pòmòrsczi Drodżi sw. Jakùba. Reaktiwacjô ti drodżi bëła òdpòwiedzą na prosbã Jana Pawła II, chtërën na pielgrzimce w Santiago de Copòstela prosył ò òdnowienié jakùbòwich szlachów i równoczasno całi Europë w chrzescyjańsczim dëchu.