P'yŏngyang

Pyeongyang (kòr. 평양; hanja 平壤, w kòrejańsczim miono to òznôczô plaskati môl) – stolëca Nordowi Kòreji pòłożona w zôpadnym dzélu krôju, na nadmòrsczi niżawie, na wiże kòl 85 m n. r. m., nad rzéką Tedong-gang, kòle 50 km òd ji ùńdzeniô do Zôpadnokòrejańsczi Hôwindżi (Żółti Mòrze). Przédné gòspòdarczé ë ùczbòwò-kùlturowé centróm kraju. Gard je mni wicy jak 100 km òd greńcy z Pôłniową Kòreją (DMZ)

Miono

W pòlsczim jãzëkù a za jegò pòstrzédnictwã téż w kaszëbsczim, ùmòcniło sã wzãté z rusczégò zmiłkòwé miono Phenian (Пхеньян), czëtóne z anielska Feńjan. Równak niżóden Kòrejanc nie je w sztądze wëmòwic zwãkù f. Kòmisëjô Sztandarizacëji Geògrafnych Mionów pòza Greńcama Pòlsczi Repùbliczi mô ùdbóné, żebë przejic, jakno pòlsczi egzonim, miono Pjongjang, zabédowóny przez òrientalistów ë trzëmający sã òridżinalny kòrejańsczi wëmòwë.

Jedno z historicznëch mionów to Ryugyŏng (류경; 柳京), czëlë "wierzbòwò stolëca", chtërnë to drzéwiãta bëłë na môlu przez całą historëjã gardu.Jine miona gardu to Kisŏng, Hwangsŏng, Rangrang, Sŏgyŏng, Sŏdo, Hogyŏng, Changan, ëtd. Òbczas japòńsczi òkùpacëji ë w japòńsczim jãzëkù stolëca Nordowi Kòreji znónô je jakno Heijō, co je japòńsczim ôrtã òdczëtaniô miona gardu w chińsczich znakach 平壌.

Historëjô

P'yŏngyang to jedno z nôstarszëch kòrejańsczëch gardów. Ùsôdzoné w 1122 rokù p.n.e, na pòdstpòdlim niewiôldżégò szëdlëca (dzysô dzelnica Rangang). Wedle legeńdë gard òstôł założony w 2333 rokù p.n.e. jakno Wanggŏmsŏng (왕검성; 王儉城). W latach 427 - 668 stolëca państwa Goguryeo. Zôs òsta zniszczony przez Chinë ë Sillã. W 676 òstôł wzãti przez Silla, ale òstawiony bez znaczeniô na greńcy midze Sillą a Balhae do czasu panowaniô dinastëji Goryeo, czedë to gard òstôł nazwóny Sŏgyŏng (서경; 西京; "Zôpadnô Stolëca"), chòc fòrmalno stolëcą nie béł. Òbczas panowaniô dinastëji Joseon béł stolëcą prowincëji P'yŏngan, a òd 1896 przez całi cząd japòńsczi òkùpacëji stolëcą Pôłniowégò P'yŏngan. W 1592 - 1593 béł zajãti przez Japònów. Òd XVII s. P'yŏngyang to pòliticzné a kùlturowé centrum nordowò-zôpadni Kòreji. W rokù 1627 òstôł dobëti pòstãpny rôz ë spôlony przez chińską armijã. W cządze chińskò-japòńsczi wòjnë w latach 1894 - 1895 òstôł mòckò zniszczony. Òdbùdowóny òbczas japòńsczi òkùpacëji w latach 1910 - 1945. W 1945 wëzwòlony przez Czerwioną Armijã. Òd 1948 rokù stolëca Nordowi Kòreji. Òbczas kòrejańsczi wòjnë (1950 - 1953 gard przechòdôł òd jedny starnë kònflikta do drëdżi. Kù reszce, slédnô jinwazëjô Chińsczi Lëdowò-Wëzwòlenczi Armiji rozsądzëła ò przeznanim gardu Nordowi Kòreji. W 1955 òdkrëtô òstała dôwna wies w òbéńdze gardu zwónym Kǔmtan-ni.

Ùrzãdny pòdzélk

Pyeongyang pòdzélony je na 19 dzielniców ("Kuyŏk") ë 4 krézë ("Kun").

• Chung-guyŏk (중구역; 中區域)
• P'yŏngch'ŏn-guyŏk (평천구역; 平川區域)
• Pot'onggang-guyŏk (보통강구역; 普通江區域)
• Moranbong-guyŏk (모란봉구역; 牡丹峰區域)
• Sŏsŏng-guyŏk (서성구역; 西城區域)
• Sŏn'gyo-guyŏk (선교구역; 船橋區域)
• Tongdaewŏn-guyŏk (동대원구역; 東大院區域)
• Taedonggang-guyŏk (대동강구역; 大同江區域)
• Sadong-guyŏk (사동구역; 寺洞區域)
• Taesŏng-guyŏk (대성구역; 大城區域)
• Man'gyŏngdae-guyŏk (만경대구역; 萬景臺區域 téż pisóné 萬景台區域)
• Hyŏngjesan-guyŏk (형제산구역; 兄弟山區域)
• Ryongsŏng-guyŏk (룡성구역; 龍城區域)
• Samsŏk-guyŏk (삼석구역; 三石區域)
• Sŭngho-guyŏk (승호구역; 勝湖區域)
• Ryŏkp'o-guyŏk (력포구역; 力浦區域)
• Rakrang-guyŏk (락랑구역; 樂浪區域)
• Sunan-guyŏk (순안구역; 順安區域)
• Ŭnjŏng-guyŏk (은정구역; 恩情區域)
• Chunghwa-gun (중화군; 中和郡)
• Kangnam-gun (강남군; 江南郡)
• Kangdong-gun (강동군; 江東郡)
• Sangwŏn-gun (상원군; 祥原郡)