Aùstralëjô

Aùstralëjô (anielsczi: Commonwealth of Australia) je państwã na Aùstralëjsczim kòntinence, Tasmanji i jin. òstrowach Spòkójnégò Òceanu, Aùstralëjô ma też teritoria w Azeji: Òstrów Gòdów i Kòkòsowe Òstrowë i teritorium na Antarktidze). Stolëcą Aùstralëji je gard Canberra, a nôwikszi gard to Sydney. Jine wiksze gardë Aùstralëji to Melbourne, Brisbane, Perth i Adelaide.

Commonwealth of Australia
Aùstralëjô

ò fanie	ò céchù
Mòtto: (No Worries) fëlëje òficjalné rzëczenié
Òficjalny jãzëk	anielsczi
Stolëca	Canberra
Fòrma państwa	kònstitucëjnô mònarchijô
Przédnik kraju	król Karol III
Szef kraju	premiéra Scott Morrison
Wiéchrzëzna  - całownô  - westrzódlądowe wòdë	6. na swiece 7.692.024 835 km² 0,76%
Lëdztwò  - całkowita (2017)  - gãscëzna lëdzy	10. na swiece 23.401.892 2,8 sztatur/km²
Dëtkòwô jednota	aùstralëjsczi dolar (AUD)
Czasowô cona	UTC +8 do +11
Himn	Advance Australia Fair (Prosperuj, Snożno Aùstralëjô)
Kòd ISO 3166	AU
Jinternet	.au
Aùtowi kòd	AU
Telefónowi kòd	+61

Uluru (Ayers Rock), swiãtô góra abòrigeńskô

Aùstralëjô òkrążają dwa òceanë: òd nordë i pòrénkù Spòkójny Òcean, a òd pôłniô i zôpadu Jindijsczi Òcean. Państwa w blëze to Papua Nowô Gwinëjô, Jindonezjô i Pòrënkòwi Timor na nordë; Òstrowë Solomona i Vanuatu na nordë i pòrénkù; i Nowô Zelandzkô na pòrénkù pôłniôwem. Dzele Aùstralëji to krezowe teritoria: Nowô Pôłniôwô Walijô, Wiktoria, Pôłniôwô Aùstralëjô, Queensland, Zôpadnô Aùstralëjô, Nordowe Teritorium, Òstrowë Tasmanija i Arnhem Land.

Pòpùlacjô wielëna lëdztwa to 23.401.892 (stój na 2017). Australejo to dawni beła kolonija Wiôldżi Britaniji, z chtërną dali ma dzysdnowo Commonwealth (gòspòdarczô spóldnota), i temu przédnik kraju to formalnie je dali anielsczi mònarcha i generalni gubernator anielskiej monarchii na Australije, le wëkònôwczô władza to demokratecznë welowanë aùstralëjsczi premiera i parlament.

Aùstralëjô je zameszkana przez Abòrigenów, starożetnech aùstralëjsczich lëdzë, od kól 60.000 lat pre kolonizacëjo niderlandzkô i britijskô. Aborigeni brëkuja barni do jagowania bumerang i mùzycznego jinstrumentu dmùsznego yirdaki (didgeridoo). Brëkowale tez 250 apartnech karnów jãzekowech. Swiãtô góra abòrigeńskô to czerwiona góra Uluru, po anielsczemu Ayers Rock.

Fauna e flora

W Aùstralëji je baro wiela apartnech zwierzãtów, jako koala, kangurë, dingo, dzëbôl, kookaburra (dacelo), tasmansczi purtk i jin.
Z roslen je eukaliptus i tea-tree: herbaciane drzewo.

Miono

Pierszi rezownik europejsczi w Aùstralëjô to beł Abel Tasman z Niderlandzkô, chtëren w 1646 dawa kontinentowi miono Nieuw Holland - Nowo Niderlandzko, i ostrowe Tasmaniji jigo miono.
Wiolgô Britanijô dawa kolonji miono Aùstralëjô z łacyńsczego jãzeka Terra Australis Incognito, Zemia Półniowô Nieznanô.

Galerijô

• 
  Abòrigeńsczi chłop z yirdaki (didgeridoo)
• 
  Opera w Sydney
• 
  Koala mema i koala dzec
• 
  Tasmansczi purtk
• 
  Gard Queensland
• 
  Dzëbôl
• 
  Kangur
• 
  Brisbane
• 
  Bumerangi aborigenscze w Cairns

Miona Abòrigeńsczëch plemion w Aùstralëjô

• Murrawarri
• Koori (abo Koorie) w New South Wales i Wiktoria (Abòrigeńsczi Wiktoriônie);
• Ngunnawal w Aùstralëjsczim Stolecznem Teritorium i New South Wales;
• Goorie w South East Queensland i nordowe dzele New South Wales;
• Murrdi w Southwest & Central Queensland;
• Nyungar w polniowej Western Australia;
• Yamatji w centralnej Western Australia;
• Wangai w Western Australian Goldfields;
• Nunga w polniowej South Australia;
• Anangu w nordowej South Australia, i bleze dzele Western Australia i Northern Territorium;
• Yapa w zôpadnim Northern Territory;
• Arrernte w centralnej Australia;
• Yolngu w pòrënkòwim Arnhem Land (NT);
• Bininj w zôpadnim Arnhem Land (NT);
• Tiwi na òstrów Tiwi kol Arnhem Land.
• Anindilyakwa na òstrów Groote Eylandt kol Arnhem Land;
• Palawah (abo Pallawah) na Tasmanji

Butnowe lenczi

• Tourism Australia
• Governments of Australia website (federal, states and territories)
• Australia in the World Factbook