Ida Czajinô (pòl. Ida Czaja; ùr. 1968 w Kamiéńcë Szlachecczi) – kaszëbskô pòétka i szkólnô.

Biografiô edicëjô

Ùrodza sã w Szlachecczi Kamiéńcë w kartësczim krézu, w gminie Stãżëca. Henë téż chòdzëła do spòdleczny szkòłë. Pòtemù ucziła sã w Òglowòsztôłcącym Liceùm miona H. Derdowsczégò w Kartuzach. W 1998 skùńcziła pòlską filologiã na Gduńsczim Ùniwersytece. Robiła jakò szkólnô pòlsczégò i kaszëbsczégò jãzeka. Mô diplóm ùkùńczeniô pòdiplomòwégò studium na UG (2001), jaczé dało ji fòrmalno prawò do ùczeniô kaszëbsczégò jãzëka w szkòłach.

Ji debiut ukôzôł sã w „Tatczëznie” w 1990. Ji dokôzama zaczekawiła sã gazétniczka Izabella Trojanowskô i ùdba so wëdac w 1994 pierszi tómiczk pòezji Idë Czajinë Mòjim mùlkã je kam.... W 1999 rokù béł pòstãpny tómiczk, „Przechlastłô idila".

Dolmaczonô na fińsczi jãzëk przez Kirsti Siraste-Suda.

Recytacjô i pòezjô edicëjô

 
Kropla Krëwi.Dërgnienié

Òna dobiwa pierszé môle na recytatorsczim kònkùrsu Rodnô Mòwa w Chmielnie, m.jin. na 13. kònkùrsu w 1984. Próbë ji òsoblëwi na nen czas kaszëbsczi deklamacji mòże pòsłëchac i jã samą ùzdrzëc tańcëjącą w filmie-dokùmence pt. „Kaszubi” (reż. L. Niedbalskô, 1991),czej wëgłôszô wiérztã Jana Karnowszczégò Jadamòwi rôj. Niewiele pózni w antologii Domôcé słowo zwãczné (1994), adresowóny do recytatorów, nalazłë są ji dwie wiérztë Jak kam z bùrsztinu i Marija Magdaléna.

Jakno pòétka debiutowa w pismionie „Tatczëzna” (1990), a samòstójnym tomikã z jaż 36 miłostnyma wiérztama pt. Mòjim mùlkã je kam (1994), gdze czëtómë m.jin.: „Nalazła jô kam ò lëdzczich sztôłtach / przëcësnã do piersë:/ naucza gò miłoë bò to je ksążã zarzekłi/ Kuszkama krësza dotkniącym ògrzéwa/Gdze je no serce kamianégò mùlka?” (1989). Tak ò miłoce – Bòsczi i lëdzczi, nôwicy ze sobą sparłãcznëch – dotądka mało chto pisôł pò kaszëbskù, a gwësno pierszi rôz pisa tak białka, Kaszëbka. Ne wiérztë na fińsczi jãzëk mô tołmaczoné Kirsti Siraste. Téż w wiérztach ji drëdżégò tomikù pt. Przechlastłô idila (1999) przewôżają ne miłotné czëca i colemało nen kam, czej zôs w trzecym pt. Kropla krëwi. Dërgnienié (2007) dochôdają dosc wòbòdné tolmaczenia blësczé ji pòétny wizje i formë wiérzté Bòlesława Lesmióna, na przëmiôr pt. Òblek, Alcabón, Smiercë. W wiérzce Dërgnienié z delikatnyma aluzjama òpisywô czëcową miłotã : „…blôskã są twoje lëpë/ w ùsmiéchach/spiéwą wëtesknioną / czej wszepcą / kòchôj/ w mòje lëpë/lëtëpelką [=piesnią] mòją są /twòje pôlce /czej malëją / w mòje cało/szcescé”.

Mòtiwë i dolmaczenczi edicëjô

Ida Czajinô w swòji pòezji wcyg próbùje òdpòwiedzec na drãdżé ùniwersalné problemë i narôzka codniowégò żëcô, na jawernotã miłotë z zdrzódłów niezgarë. Òdwòłiwô sã òna colemało do Biblie (pò kasz. Knéga), jakno téż do kaszëbsczi rodë, mitologie, wierzeniów i zwëków, nadpòmikô téż znónëch lëdzy (np. Izabelô Trojanowskô) i kaszësczé lëteracczé dokazë m. jin. w wiérztach pt. Remùs, Marta, Królewiónkò, Stôri zédżer zaczął bic gòdzënã. Wszëtczé ji wiérztë, nierôzka sparłãczoné w wikszą całotã (np. Dialog I i Dialog II), są czekawé, pòétno ùdałé i rozmajité, ale colemało tzw. wolne. Znankùje je nowi i bògati w metaforę jãzëk, w chtërnym widzec je zmiészanié żëwi i codniowé mòwë z lëteracką. Na nen ôrt swòjima dokazama ùrôbiô òglowi kaszëbsczi jãzëk, a jegò òna téż ùczi dzôtczi i młódzeznã, w szkole i doma. W jedny wiérzce napisa òna: „Jô cë dóm gôdkã/ò chtërny gôdają: skażonô/ bë jes jã wëmùjkôł/ jak mùjkô sã bùrsztin/ w pôlcach mòrza/ bë jes jã kòchôł” (Dôrënk, wiérzta dedikòwónô: Timòteùszowi).

Napisa téż bôjkã Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë („Pòmerania” 2002) i pòwiôstczi, np. Szabelbónk, Skòczk („Pòmerania” 2003), nadto prozã ò dëchòwi przejinace młodi białeczczi pt. Mija (2004); łôtwie mógłbë z ni zdzejac dokôz na binã. Prawie téż ùsôdzô òna widzawiszcza: Òbrôzczi na binã (2005), np. Drama ò Bòżim Narodzenim; Jak mailinczi spiéwôk kaszëbsczi do nieba sã dostôł; Za co bòcón béł ùkôrôny, a w nym je adaptacja na binã H.Ch. Andersena Dzéwczã ze sztrëchôlcama (przër. „Pòmerania” 1996) i Brzëdczi kaczélc, tołmaczenié na kaszëbsczi widzawiszcza A. Marianowicza wedle H.Ch. Andersena.

Z pòzdrzatkù zamkłoscë, lëteracczi formë i jãzëka czekawé są ji familijné wspòminczi, pòwstałé na spòdlim gôdk ji tatka, szkólnégò, spisóné w proze pt. Òtroczëzna (2007, drëk 2008). Napisa téż tołmaczenié dokazu Rômeò i Julia Williama Szekspira (2013).

Nôdgrodë edicëjô

Wiele razy dobëła deklamatorsczé kònkùrsë „Rodnô Mòwa" w Chmielnie. W 1992 dosta Nôdgrodã miona R. Wróblewsczégò w 1992, a téż òsta òdznaczónô Póòeticczim Laùrã miona I. Trojanowsczi (1996). W 2007 dosta I nôdgrodã w Prozatorsczim Kònkòrsu miona Jana Drzéżdżóna za òpòwiôstkã „Òtroczëzna".

W 2009 wëprzédnionô Medalã Stolema.

Dokôzë edicëjô

  • Mòjim mùlkã je kam (1994)
  • Przechlastłô idila (1999)
  • Przechlastłô idila (1999)
  • Òpòwiôstczi mirochòwsczi pùszczë („ Pòmerania” 2002)
  • Òbrôzczi na binã (2005)
  • Òtroczëzna (2007, drëk 2008).
  • Rômeò i Julia Williama Szekspira. (2013)

Zdroje edicëjô

  • Karolëna Serkòwskô, Z głową w blónach, „Pomerania” 2009 nr 7-8, s. 35-36.
  • J. Tréder, Pòsłowie do „Rómeò i Julia” w tołmaczenim I. Czajinë, Gduńsk 2013.

Bùtnowé lënczi edicëjô