Praga

Praga (czes. Praha) je stolëcą Czesczi Repùbliczi ë nôwikszim czesczim gardã. Praga pòłożonô je nad rzeką Wełtawą. Historëczné centróm gardu je wpisóné na lëstã swiatowi kùlturny spôdkòwiznë UNESCO.

Historëjô

Praga òsta założonô w drëdżi pòłowie IX-tégò stolatô a w 1085 rokù sta sã sedzbą czesczich królów. XIV-té stolaté ë panowanié Karela IV bëło złotim cządã dlô gardu. Karel IV zlécył m.jn. bùdacëjã Nowégò Gardu, mòstu nad Wełtawą (mianowónégò òd 1870 "Karelów mòst") ë Katédrë sw. Wita. Mô założoné téż pierszi we Westrzédny Eùropie ùniwersytet, jaczi nosy dzysô jegò miono. Za czasów Karela IV Praga bëła trzecym nôwikszim gardã w Eùropie.

Nôwôżniészé wëdarzenia w historëji Pradżi

870 założenié gardu
888 Praga òsta przejãtô przez Wiôlgą Mòrawską
983 do kòle 989 rokù Swiãti Wòjcech – béł tu biskùpã
1085 Praga òsta szedzbą królów
1346-1378 panowanié Karela IV - Praga sta sã stolëcą Rzimsczi Imperëji
1348 założenié Prasczégò Ùniwersytetu (Ùniwersytet Karola)
1378 refòrmacëjô Jan Husa
1583-1612 panowanié Rudolfa II, Praga sta są drëdzi rôz stolëcą Rzimsczi Imperëji
1648 zôpadny ùbrzég Pradżi zajãti ë rabòwóny przez szwedzką armëjã
1741 òkùpacëjô przez frańcëskò-bajersczé wòjska
1744 òkùpacëjô przez prëską armëjã
1848 rewolucëjné pòwstanié òstało zdëszoné przez aùstrëjackò-madżarską armëjã
1890 wiôldżi pòtop
1918 pò I swiatowi wòjnie Praga sta sã stolëcą czeskòsłowacczégò państwa
1938 pò zdradze Czeskòsłowacczi przez zôpadnëch aliantów hitlerowsczé Miemcë zajëmają Sudetë a w 1939 całé państwò
1945 pòwstanié procëm Miemcóm na krótkò przed zakùńczenim II swiatowi wòjnë, przëbëcé Czerwiony Armëji
1948 kòmùniscë przejëmają władzã
1968 inwazëjô państw Warszawsczégò Paktu ë zdëszenié prasczégò zymkù
1989 Praga sta sã centróm aksamińtny rewolucëji, ùpôdk kòmùnistnégò reżimù
2000 wiôldżé protestë antiglobalëstów òbczôs zéńdzeniów Midzënôrodnégò Monetarnégò Fùnduszu (IMF) ë Swiatowégò Bankù
2002 pòtop, nôwôżniészé stôrodôwnotë nie òstałë zniszczoné

Ekònomijô

Praga je nôbòkadniészim gardã w Westrzédny ë Pòrénkòwi Eùropie, ë bòkadniészim jak wiele zôpadnoeùropejsczich gardów. Per-capita wzątk gardu w 2002 mô wëniesłé EUR 32,357, co je 153% strzédny w Eùropejsczi Ùniji.

Bùtnowé lënczi

Commons

Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Praga

Domôcô starna Gardu

To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.