Alesz Trojanowsczi

Alesz Trojanowsczi (biôł. Алесь Траяноўскі; ùr. 22 séwnika 1925 w chùtorze Uzdymacz w mińsczim òbwodze Biôłorusczi SRR, ùm. 18 strëmiannika 2005 w Mińskù) – biôłorusczi pisarz, dolmacz, kritik i pùblicysta.

Biografiô

Alesz Trojanowsczi béł sënã gajowégò i dzecné lata spãdzył w lesniczówczi. W wòjnowich latach walcził z hitlerowcama, nôprzód jakò partizana (1942-1944), a tej w régach Armii Czerwiony, z chtërną przez Lëtwã zaszedł jaż na Madżarską. Dwùkrotno reniony, do 1946 léczëł sã w wòjskòwim szpitalu. Pò pòwroce do zdrowiô zamieszkôł w Mińskù, dze robił i równoczasno sã dosztôłcôł. Ùkùńcził w ten spòsób Historiczno-Archiwalny Institut i w 1955 rozpòczął robòtã jakò gazétnik, nôprzód w gazece „Zapadnaja trassa”, a tej (òd 1962) w nôwikszi biôłoruskojãzëczny gazece „Zwiazda”, dze awansowôł na stanowiskò czerownika kùlturalnégò dzéla. W gazece ti robił do 1982. W latach 1982-1986 béł zastãpnikã przédnégò redaktora pismiona „Mastactwa Biełarusi”.

Ùtwórstwò

Jakò pisarz robił przede wszëtczim w dzedzënie przełożënkù lëteraturë piãkny. Tłómacził na biôłoruską mòwã z taczich jãzëków, jak górnołużëcczi, dólnołużëcczi, kaszëbsczi, pólsczi, ùkrajińsczi. Przëczënił sã do òpracowaniô i wëdaniô antologie pòezji Łużëcczich Serbów „Tam, dze brëżdżi Szprewa” (1969), antologie kaszëbsczi pòezji „Za widnikã krôj Stolemów” (1980, przedolmacził wszëtczé zawiarté w ni wiérztë), a téż pòwiescë Jurija Brězana „Czôrny młin” (1984).

Zasłudżi dlô kaszëbsczi kùlturë

Na zôczątkù lat 70. Trojanowsczi przëpôdkã zetknął sã z tomikã pòezji Alojzégò Nôgla. Na zymkù 1972 Nôgel dostôł òd Trojanowsczégò lëst, w jaczim biôłorusczi pisarz wëznôł mù, że tomik béł jinspiracją do dzejaniów na rzecz propagòwaniô w Biôłorusy kaszëbsczi lëteraturë, bò – jak pisôł Trojanowsczi – w ten spòsób chcôłbë òn òdpłacëc dłëdżi swòji zemi przed Kaszëbama: Trojanowsczi pamiãtôł, że z kaszëbsczi familie pòchòdzył Michôł Federowsczi (1853-1923), aùtor wielotomòwégò dokazu „Biôłorusczi lud”, fùńdamentalnégò dlô pòznaniô biôłorusczégò fòlkloru. Razã z lëstã Trojanowsczi przesłôł Nôglowi numer pismiona „Litaratura i Mastactwa” z dolmaczënkã Nôglowich wiérztów.

Pò nëch pierszich dolmaczënkach Trojanowsczi sygnął téż do ùtwórstwa jinëch pòetów z Kaszëb. W 1975 w lëteracczim rocznikù „Dalahlady” òkróm wiérztów Nôgla ùkôzałë sã dolmaczënczi dokôzów Mariana Selina, Józefa Ceynowë, Édmùnda Kònkòlewsczégò, Zygmùńta Narsczégò, Antoniégò Piepera, Jana Piépczi, Jana Trepczyka, Stanisława Rejtera i Jana Rompsczégò. Wëbiér pòprzédzô artikel-szkic ò titule „Z bùrsztinowégò brzegù” namieniony tak historii Kaszëb, jak i jich lëteraturze.

W 1980 roku ùkôzałа sã w Mińskù antologia kaszëbsczi pòezji òpracówanô przez Trojanowsczégò „Za widnikã krôj Stolemów”. Są tam wiérzté kaszëbsczich pòetów òd Derdowsczégò jaż pò Mariana Selina, wszëtczé przedolmacził Trojanowsczi.

W 1976 Trojanowsczi òstôł wëprzédniony Medalã Stolema za tłómaczenia kaszëbsczi pòezji na jãzëk biôłorusczi.

Bibliografiô

• Tłumacz z Białorusi, „Pomerania” 1976 nr 3, s. 26.