Lietuvos Respublika
Lëtewskô Repùblika
Fana Lëtwë
Fana
Herb Lëtwë
Herb
Mòtto: Vienybė težydi
Lëtewskô Repùblika na karce
Òficjalny jãzëk lëtewsczi
Stolëca Wilno
Fòrma państwa repùblika
Wiéchrzëzna
% wòdë
65 303 km²
1,35%
Lëdztwò (2017) 2 823 859
Dëtk Eùro (EUR)
Czasowô cona UTC +2
Nôrodné swiãto 16 gromicznika
Himn Tautiška Giesmė
Kòd LT
Internet .lt
Telefón +370

Lëtwa (téż Lëtewskô) – państwò w nordowòwestrzédny Eùropie. Stolëcą i nôwikszim gardã je Wilno. Òd nordë grańczi z Łotwą, òd pôłniowégò pòrénkù z Biôłorusą, òd pôłniowégò zôpadu z Pòlską i kaliningradzczim òbwodã (eksklawa Rusje). Mô przistãp do Bôłtëcczégò Mòrza i brzegòwą liniã ò długòscë kòl 99 km. Òd 2004 nôleżi do NATO i Eùropejsczi Ùnie.

Commons
Commons
Òbôcz galerëjã na Wikimedia Commons:
Lëtwa

Geògrafiô edicëjô

Pòłożenié edicëjô

 
Kôrta Lëtwë

Leżi w nordowòwestrzédny Eùropie, na pòrénkòwim ùbrzegù Bôłtëcczégò Mòrza.

Wiéchrzëzna edicëjô

  • całownô: 65,300 km²
  • wiéchrzëzna lądu: 62,680 km²
  • wiéchrzëzna wòdów: 2,620 km²
  • môl na swiece wedle wiéchrzëznë: 124.

Lądowé grańce edicëjô

  • òglowô długòsc wszëtczich grańców: 1,549 km
  • państwa, z jaczima mô grańce: Biôłorus 640 km, Łotwa 544 km, Pòlskô 104 km, Ruskô (kaliningradzczi òbwód) 261 km

Brzegòwô liniô edicëjô

99 km (przistãp do Bôłtëcczégò Mòrza)

Klimat edicëjô

Klimat przechódny midzë mòrsczim i kòntinentalnym. Strzédnô cepłota òb zëmã sygô minus 4,9 °С, òb lato – 17 °С. Wielëna òpadënków sygô 748 mm òb rok.

Ùsztôłcenié terenu edicëjô

 
Fizyczno kôrta Lëtwë

Pòwiérzchniã państwa zajimają równiznë ze szlachama dôwnégò zlodowaceniô. Pò kraju rozsónëch je wiele môłëch jezór.

Wësokòsc terenu edicëjô

  • strzédnô wësokòsc: 110 m. n.r.m.
  • nôniższô wësokòsc: 0 m. n.r.m. (Bôłt)
  • nôwëższi czëp: 294 m. n.r.m. (Aukštojas)

Gruńtë wedle ùżiwaniô edicëjô

  • rolné gruńtë 44,8 % (w tim 34,9 % òrnëch gruńtów)
  • lasë 34,6%

Lëdze i spòlëzna edicëjô

Pòpùlacjô edicëjô

  • wielëna lëdztwa: 2,823,859 (na lëpińc 2017)
  • môl na swiece wedle wielënë lëdztwa: 140.

Etniczné karna edicëjô

Lëtwini 84.1%, Pòlôsze, 6.6%, Ruskòwie 5.8%, Biôłorusënowie 1.2% (wôrtoscë szacowóné na 2011)

Jãzëczi edicëjô

lëtewsczi (òficjalny) 82%, rusczi 8%, pòlsczi 5.6% (wôrtoscë szacowóné na 2011)

Religijné karna edicëjô

katolëcë 77,2%, Rusczi Prawòsławny Kòscół 4,1%, stôroòbrzãdowcë 0,8%, lëtrowie 0,6%

Ùrbanizacjô edicëjô

 
Widoczi z Wilna
  • mieskô pòpùlacjô: 66,5%
  • wikszé miesczé westrzódczi: Wilno (stolëca) – 542,990 mieszkańców, Kòwno – 299,466 mieszkańców, Kłajpeda – 155,032 mieszkańców[1]

Pòliticzny system edicëjô

  • òficjalnô pòzwa: Lëtewskô Repùblika (lët. Lietuvos Respublika)
  • pòliticzny ùstôw: parlamentarnô repùblika
  • stolëca: Wilno
  • czasowô cona: UTC +2
  • państwowé swiãto: 16 gromicznika – Dzéń Òdbùdowaniô Lëtewsczégò Państwa (lët. Lietuvos valstybės atkūrimo diena)
  • nôrodny himn: „Tautiška giesmė” (Nôrodnô spiéwa)

Wëkònôwczô władza edicëjô

  • prezydent Gitanas Nausėda (òd 12 lëpińca 2019) [2]
  • premier Ingrida Šimonytė (òd 11 gòdnika 2020)[3][4]

Ùstawòdôwczô władza edicëjô

jednojizbòwi parlament – Sejm Lëtewsczi Repùbliczi (lët. Lietuvos Respublikos Seimas; 141 nôleżników na sztërëlatną kadencjã)

Rozmajitoscë edicëjô

Òd 15 do 17 maja 2013 rokù òdbiwało sã zéńdzenié parlameńtarzistów Delegacji Karna Sejmù Repùbliczi Litwë ds. Midzëparlameńtarnëch Kòntaktów z Rzeczpòspòlitą Pòlską i Litewskò-Pòlsczégò Parlameńtarnégò Karna Sejmù RP, òni chcele wiedzec ò ùczbie kaszëbsczégò jãzëka i dwajãzëkòwòsce na Kaszëbach.

Przëpisczi edicëjô

Bibliografiô edicëjô

Bùtnowé lënczi edicëjô

Państwa w Eùropie
Albańskô | Andorra | Aùstriô | Belgijskô | Biôłorus | Bòsnijô ë Hercegòwina | Bùlgarskô | Chòrwackô | Cyper | Czeskô Repùblika | Czôrnogóra | Dëńskô | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Islandëjô | Italskô | Lëtewskô | Liechtenstein | Luksembùrskô | Łotewskô | Madżarskô | Malta | Miemieckô | Mòłdawskô | Mònakò | Néderlandzkô | Nordowô Macedoniô | Norweskô | Pòlskô | Pòrtugalskô | Rumùńskô | Ruskô | San Marino | Serbskô | Sloweńskô | Słowackô | Szpańskô | Szwajcarskô | Szwedzkô | Tëreckô | Ùkrajina | Watikan | Wiôlgô Britanijô
Zanôléżné teritoria: Alandsczé òstrowë | Farersczé òstrowë | Gibraltar | Grenlandzkô | Guernsey | Jersey | Man | Svalbard
Ògrańczoné ùznanié: Kòsowò | Pòdniéstrze


Państwa z Eùro
Państwa Gòspòdarczi i Walutowi Ùniji

Aùstriô | Belgijskô | Chòrwacją | Cyper | Estóńskô | Fińskô | Francëjô | Greckô | Irlandëjô | Italskô | Lëtewskô | Luksembùrskô | Łotewskô | Malta | Miemieckô | Néderlandzkô | Pòrtugalskô | Słowackô | Sloweńskô | Szpańskô

 
jine państwa: Andorra | Czôrnogóra | Kosowskô | Mònakò | San Marino | Watikan