Pòrtal Kòreja

Korea
Korea

Kòreja to cywilizacjowô ë geògrafnô òbéńda Kòrejańsczégò Półòstrowa w pòrénkòwi Azëji, greńcząca òd zapôdu z Chinama a z Ruską òd norde ë Japòńską przez Kòrejańską Gardzelëznã. Zwónô je czãsto "Zemią pòrénszégò miru".

To jedna z nôstarszëch cywilizacëji, ji historëja je ju znónô òd kòl 3000 lat. Dłëdżé cządë miru przeczëdóny bëłë pòjedinczëma napadama cëzëch krôjów. W 1905 rokù Kòreja òsta zaanektowónô bez Japòńską ë 5 lat pózdze òsta ji kòloniją. W sztądze II swiatowi wòjne òsta wëzwòlonô bez wòjska Sowiecczégò Związkù ë USA ë pòdzélonô na dwa pòliticzne dzélë, Nordową ë Pôłniową Kòrejã z grańcą midze nima na równoleżnikù 38o.

Nordowô Kòreja je kòmùnistowim państwã , czasã zwónym stalinowsczim ë izolacjowim. Pôłniowô Kòreja to kapitalistnô, liberalnô demokracëja jaka je na 10 môlu w ekònomòwich rankingach.

W òbéńdze Kòreji mieszkô etniczno jednotne karno Kòrejanów, co gôdają jednym jãzëkã zwónym kòrejańsczim a do pisaniô brëkùją apartnegò skriptu hangeul.


Wëbróny artikel

Kòrejańsczi jãzëk (한국어/조선어) je ùrzãdnym jãzëkã òbëdwóch Kòrejów: Pôłniowi ë Nordowi. Je téż jednym z dwóch òficjalnëch jãżëków w prowincëji Yanbian w Chinach. Na całownym swiece je kòl 78 milionów lëdzy, chtërni gôdôją w nym jãzëkù, wrechòwując w to wiôldżé grëpë w Rusczi, Chinach, Aùstralëji, USA, Kanadze, Brazylëji, Japòńsczi a slédnio téż na Filipinach.

Genealogòwi régòwanié kòrejańsczégò je dzysdniowò diskùtowane. Wiele mòwòùczałich daje nen jãzëk do grëpy ałtajsczich jãzëków, jinszi do jãzëków izolowónëch. Kòrejańsczi je aglunatiwny w mòrfologiji ë òrtu SOV w syntakse. Czile słów bëło wimpòrtowónëch z chińsczégò jãzëka abò zrobionëch na ôrt chińsczich słów.

Wëbróny òdjimk

Hwaseong pòłożony je w Suwon w Pôłniowi Kòreji, kòle Seula. Bùdowóny béł òd 1794 do 1796.

Wëbrónô biografija

Jang Yeong-sil béł kòrejańsczim ùczałim ë astronomã òbczas dinastëji Joseon (1392-1910). Ùrodzëł sã jakno słëga, leno nowô pòlitika króla Sejonga Wiôldżégò znosënia klasnëch różnic pòzwòliła Jangòwi robic w nôrodny cywilny służbie. Wënalôzczi Janga, jakno deszczomierzôk ë wòdomierzôk, pòdczorchniają technologòwé awansowónié dynastëji Joseon.

Czë wiész, że...

...pierszô zwada midze Ruską a Kòreją miôła swój môl czedë wòjska dynastëji Joseon pòd prowôdzëzną Sin Ryu dobéłë nad wòjskama Rusków w 1650?

...Pôłniowô Kòreja bëła pierszim na swiece krajã, w jaczim we wszëtczéch szkòłach bëł chùtczi przistãp do internetu?

...Hotel Ryugyong w Pyeongyangù (Phenianie), mògł bë bëc nôwëższim hotelã na swiece, eżlë bë òstôł skùńczony?

...Jikji (Baekun Hwasang Chorok Buljo Jikji Simche yojeol, wëdóny 1377) je nôstarszą wëdrëkòwóną na metalu knéżką?